Da quai da 15% pli pauc diesel e benzin ch'ils onns avant han ils tancadis svizzers vendì questa stad. Quai di Roland Bilang, il mainafatschenta da Avenergy, l'organisaziun svizra dals importaders da carburants e combustibels. Tgi che crai che quai haja unicamain da far cun ils pretschs auts en Svizra, lez sbaglia.
La culpa ch'ils tancadis svizzers han fatg pli pauc svieuta sajan ils rabats sin benzin e diesel che la Germania, la Frantscha ed era l'Italia hajan decidì. Sco conferma numna Bilang las cifras dal mars. Gia lura eran ils pretschs en Svizra auts – ils rabats en l'exteriur dentant anc betg introducids. Lura hajan els gì ina vendita normala. «Quai munta ch'ils pretschs auts da dus francs e dapli n’èn anc betg ina raschun ch’ins tanca pli pauc. Sch’ins viva datiers dal cunfin, e sch’il carburant è da tschella vart per fin 50 raps pli favuraivel, lura van ins là a tancar.»
Tancadis en il sid èn sut squitsch
Cunzunt ils pendularis ed ils turists ch'eran sin viadi en il sid hajan anc tancà avant il cunfin. E bleras Svizras e blers Svizzers en las regiuns da cunfin hajan cumbinà las cumpras en l'exteriur cun in stop als tancadis. La situaziun saja in zic sa midada dapi che la Germania haja stritgà il rabat la fin d’avust. En l’Italia ed en Frantscha dettia quel dentant vinavant. E quai saja cunzunt per tancadis al cunfin sid da la Svizra in problem. «I po dar che tscherts tancadis ston serrar, perquai ch’els n’han betg pli avunda clients.»
Er tar nus hai dà pretensiuns che la Svizra stoppia trair suenter ed era subvenziunar benzin e diesel. En il Parlament federal n’han quels cloms dentant betg chattà ina maioritad. Els possian chapir quai, di Roland Bilang. «Quai n’è betg uschè simpel sco en l’exteriur. I dovra ina midada da la lescha che vegniss uschia u uschia memia tard. En princip essan nus exposts a las decisiuns da la politica da l’UE.»
Pretschs restan auts
Quai che pertutga il futur è Roland Bilang levet optimistic, er sche la logistica vegnia vinavant ad esser ina sfida. I dettia problems sin ils binaris. Las viafiers da la Germania transporteschian cotgla e graun enstagl d’ieli. Tuttina saja quai cun ils bastiments sin il Rain enfin Basilea. «Tut en tut èsi ina situaziun da transport chara. Ma vis tut n’èsi betg da spetgar ch’il benzin ed il diesel vegnian anc bler pli chars.»
Baud u tard vegnia il martgà puspè a sa normalisar. Ieli – e cun quai benzin e diesel – dettia quai atgnamain avunda. Ed ils rabats da tancar vegnian er ina giada abolids.
Or da l'archiv (2005):