Suenter radund 197 sesidas dapi il matg èn ils discurs davart las novas tractativas cun l'Uniun europeica a fin en reguard material – ussa suondan be pli pass formals, scriva la Confederaziun. La primavaira 2025 vegn il text definitiv davart las cunvegnas lura anc parafà. La Confederaziun engrazia en sia communicaziun al team ch'ha prendì part a las tractativas cun l'UE per sia lavur impurtanta. La delegaziun haja cuntanschì las finamiras che la Svizra aveva per las tractativas, uschia per exempel en ils secturs traffic sin la terra, l'economia ed la forza electrica. Ils resultats correspundian a l'interess da la Svizra.
- Nova clausula davart libra circulaziun da persunas: Da nov è vegnì integrà ina clausula en las cunvegnas bilateralas cun l'UE che duai proteger la Svizra en cas da situaziuns nunspetgadas davart la libra circulaziun da persunas.
- Decisiuns autonomas tar l'agricultura: «La Svizra e l'UE restan decidan vinavant autonomamain co concepir lur politica en connex cun l'agricultura», scriva la Confederaziun.
- Contribuziun da coesiun è definida: Per pudair prender part al martgà europeic paja la Svizra durant ina fasa transitorica – che cuzza da l'auter onn fin il 2029 – ina contribuziun da 130 milliuns francs ad onn. A partir dal 2030 fin il 2036 sto la Svizra tenor las novas bilateralas lura pajar 350 milliuns francs ad onn.
- Participaziun a programs da l'UE: A partir da l'emprim da schaner 2025 ha la Svizra puspè access cumplain a programs da perscrutaziun da l'UE, sco per exempel Horizon Europe.
La protecziun da las pajas è garantida a lunga vista
Part da la nova cunvegna bilaterala e ina clausula che duai proteger la Svizra en cas da situaziuns nunspetgadas en connex cun la libra circulaziun da persunas. Plinavant stattan persunas da l'UE che lavuran en Svizra vinavant sut status da protecziun. Quai munta ch'ils manaschis che tramettan lur lavurers e lavureras en la Svizra ston s'orientar vi da las pajas svizras, per evitar che persunas estras survegnan pajas pli bassas che previs tenor il contract da tariffa da paja. Da nov ston era persunas estras che fan lavur autonoma en Svizra annunziar quai, per pussibilitar controllas dal martgà da lavur. Firmas estras che vulan porscher servetschs en Svizra ston da nov annunziar quai be pli quatter dis ordavant, enstagl d'otg dis ordavant.
Quai èn ils proxims pass
La Svizra sto uss adattar intern las reglas ch'èn necessarias e lura va il pachet al parlament. Lez duai – suenter ils discurs cun ils chantuns sco era las instituziuns socialas ed economicas – lura pudair decider en chaussa il 2026, scriva la Confederaziun en sia communicaziun. A partir da l'emprim da schaner 2025 vegnan regulaziuns transitoricas en funcziun. Von der Leyen descriva il resultat da las tractativas tranter la Svizra e l'UE sco «pachet da fermezza». La debatta politica saja lantschada: «Lain mussar al mund, tge ch'è pussibel, sche buns vischins collavuran», di Von der Leyen.
Furma dal referendum n'è anc betg clera: La Confederaziun ha annunzià ch'ella vegn a resumar las cunvegnas bilateralas en in conclus federal. Las trais novas cunvegnas tranter la Svizra e l'UE vegnian dentant presentadas en conclus federals seperats. Tgei furma da referendum ch'i vegn a dar en connex cun las trais novas cunvegnas na saja anc betg cler. Tut tenor co las cunvegnas vesan definitvamain ora cura ch'il parlament deliberescha quellas, datti u in referendum obligatoric – nua che la populaziun svizra votescha segir en chaussa – u in referendum facultativ, nua ch'i è pussibel da rimnar suttascripziuns per votar davart las novas cunvegnas.