I para in pau sco striunà en il biro da «Tox Info Suisse», il telefon da cussegliaziun, sch’i va per tissientadas. U che nagin telefonescha, u che tuttas lingias stgalinan il medem mument. Durant nossa visita è il segund scenari il cas. Las duas telefonistas che fan la triascha da prioritad han ils mauns plains da far. Ellas fan dumondas generalas, sco per exempel il num e la data da naschientscha. E natiralmain er davart la situaziun. Tut vegn nudà en in program digital. E suenter vegn il telefon svià a la persuna dal fatg, per regla ina media, che fa lura la cussegliaziun.
Igl è adina ina pitschna tensiun, sch'in nov telefon vegn. Ma suenter in pèr pleds han ins in sentiment per la situaziun.
Da la triascha a la cussegliaziun
-
Bild 1 von 3. Eileen Wieser è ina da las collavuraturas che fan la triascha tenor prioritad. Ch'ella haja fatg l'emprendissadi en ina apoteca e suenter ina scolaziun sco analiticra biomedicinala gidia fitg tar sia lavur dal mintgadi. Bildquelle: RTR.
-
Bild 2 von 3. Tar la lavur da Seraina Kägi da Tox Info Suisse tutga sper il servetsch da telefon era lavur da biro. Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 3. Ils cudeschs sin la cudeschera davos la media Stefanie Schulte-Vels, èn ozendi plitost decoraziun. La retschertga vegn fatga a moda digitala. Perquai tutga tar la lavur da biro er d'actualisar la datoteca interna davart medicaments e substanzas toxicas. Bildquelle: RTR.
Dumandar cussegl tar Tox Info Suisse po ina e mintgin. Surtut geniturs dad uffants pitschens che han mangià insatge ch’els n'avessan betg stuì. U medias d’ospitals che han dumondas, co cuntinuar cun la terapia da pazients. Ma er teams da salvament da l’ambulanza telefoneschan savens. Per exempel, sch'i giaja per emprovas da suicidi cun medicaments. Ed er possessuras d’animals èn ledas per in’emprima valitaziun, sch’igl è dad ir cun l’animal tar il veterinari u betg.
Igl è era pussaivel da telefonar pervia dal chaun u giat, sche quel ha per exempel mangià tschigulatta, ch’è tissi per els.
Cussegliaziun en pliras linguas
Tar Tox Info Suisse vegn cusseglià en tudestg, franzos, talian ed englais. Sur 100 dumondas vegnan en media mintga di. Tranter quellas hai adina puspè geniturs che fan quitads.
La media Claudia Beckmann cusseglia gist ina mamma che telefonescha perquai che ses uffant pitschen ha mangià ina massa pasta da dents. Per savair sa concentrar bain ha ella, sco mintga media en servetsch da telefon, in agen biro. Sin il pult davant ella ha ella ina coca-cola ed in café. Sin las curunas dasper ella hai ina massa cudeschs dal fatg. Plitost decoraziun. Per la retschertga haja ins ina banca da datas digitala. E cun agid da quella sa la media er spert calmar la situaziun tar il cas da la pasta da dents. La situaziun na saja betg privlusa, di la media a la mamma.
Tar cas pli cumplitgads èn las medias che cusseglian cuntentas d’avair la pussaivladad da sa barattar cun ina media superiura che ha ses plaz da lavur en la stanza gist dasperas.
Ed en il biro sin la segunda auzada da la chasa veglia che sa chatta in pèr 100 meters davent da l’Ospital universitar a Turitg stgalina il telefon vinavant. Tissientadas n’enconuschan naginas uras da biro. Perquai èn las medias e las persunas dal fatg da Tox Info Suisse cuntanschiblas durant 24 uras a di, mintga di da l’onn. Quai sur il numer da telefon 145. Sch’i va per vita e mort, èsi dentant adina da clamar il 144.
Il servetsch Tox Info Suisse dovra daners, dapli daners
Ultimamain è vegnì enconuschent che la fundaziun davos il telefon 145 ha problems finanzials. Ed è perfin en privel da vegnir schliada. Nus avain discurrì cun il president da la fundaziun Tox Info Suisse, Josef Widler, davart las raschuns per las difficultads finanzialas, e co ch'i va vinavant.
Bunamain 60 onns datti schont il post d’infurmaziun per dumondas en connex cun tissientadas. Da lezza giada fundà e finanzià da l’economia privata. Oz vegn Tox Info Suisse finanzià da contribuziuns da fundaziuns. Ina pitschna part vegn da la Confederaziun. La pli gronda cumpart deriva dentant dals chantuns.
Sch’ils chantuns na fissan betg, na dessi betg pli Tox Info Suisse.
Gia oz stoppia la fundaziun surpigliar il deficit dad 1 milliun francs ord ses agen chapital. Reservas che giajan lura a fin ina giada. Sur onns hajan ins fatg in deficit e cumenzà a schliar las reservas. Quai haja da far cun il fatg che bleras fundaziuns sajan sa retratgas sco donaturas, perquai ch’ellas sajan dal maini che Tox Info Suisse saja in service public, perscrit da la lescha. Ed ils statuts da las fundaziuns scumondian da sustegnair chaussas che stoppian vegnir fatgas tenor la lescha.
La Confederaziun fiss obligada da porscher il servetsch
En la lescha federala da chemia stettia che la Confederaziun stoppia avair in post d’infurmaziun che saja tut onn cuntanschibel, 24 uras en di. L’obligaziun legala saja avant maun. En l’ordinaziun stettia perfin che quai saja Tox Info Suisse e che la Confederaziun stoppia procurar per l’indemnisaziun.
La Confederaziun paja tenor Josef Widler il mument però memia pauc. Il president da Tox Info Suisse manegia che, cura ch’ins aveva mess en vigur la lescha da lez temp, sajan ils custs annuals vegnids sutvalitads. Ed i vegnia anc pli char, perquai ch’ins haja il problem ch’ins aveva sur onns pajà pajas memia bassas. E perquai ch’ins n'haja betg nizzegià il plan da plazzas, haja gì l’onn passa ina media superiura ch'haja gì 1000 sururas. E quai na giaja simplamain betg.
E sch’ins bajegia ussa or il plan da plazzas ed augmenta pajas, alura s’augmenta il basegn finanzial marcantamain.
Perquai stoppia la cumpart che la Confederaziun paja esser significantamain pli auta che ussa. Actualmain surprendia la Confederaziun 10% dal budget da 5,5 milliuns francs. Ma sch’i dettia betg dapli raps da la Confederaziun, stoppia l’entir servetsch vegnir schlià. Da reducir la purschida, per exempel sin pli paucas uras, na saja betg realistic.
I saja vegnidas pretensiuns da desister dal servetsch da la saira. Ma quai na fetschian ins segir betg, perquai che la saira saja il temp che medias e medis d’ospitals telefoneschian. Là saja la cussegliaziun dal fatg spezialmain impurtanta. E durant il di na possian ins er betg reducir. Perquai hajan ins decidì che sch’i na dettai nagins daners supplementars, lura stuessian ins chalar dal tut.
E tge muntassi lura propi, sch'i na dess betg pli Tox Info Suisse? Alura stuessan ins empè da telefonar al 145 ir sin la staziun d'urgenza u tar la media da chasa. I dess passa 40'000 persunas dapli – il dumber dals telefons da dumondas ch’arrivan mintg’onn tar Tox Info Suisse – che chargiassan il sistem da sanadad.
Sche la Confederaziun na sustegna betg pli fitg e nagin pudess far dapli donaziuns a Tox Info Suisse, lura pudess l'organisaziun mantegnair ils servetschs anc enfin la stad da l'onn proxim. Ma Josef Widler ha buna speranza che quai na capitia betg. El spera che la politica a Berna chattia ina pussaivladad per la finanziaziun. E gia proximamain haja lieu il proxim discurs tranter el e l’Uffizi federal da sanadad.