Ina relaziun speziala cun il rumantsch u cun il Grischun n’haja el betg, di Raphaël Comte. El haja dentant grond plaschair dals linguatgs, haja emprendì latin e grec ed uschia chapeschia el inqual frasa rumantscha, di il cusseglier dals chantuns da Neuchâtel. La raschun per sia intervenziun a favur dal rumantsch vesa el dentant en emprima lingia en la responsabladad da mintga Svizra e mintga Svizzer da s’interessar per ils linguatgs da noss pajais.
«Per mai è il rumantsch fitg impurtant per la coesiun naziunala. Nus avain ina naziun che sa basa sin il plurilinguissem ed jau crai era ch’igl è impurtant che quels ch’èn part d’in linguatg minoritar sa gidan ed èn solidarics. Sco francofon èsi per mai era impurtant da defender ils differents linguatgs naziunals.»
Mantegnair in entir mund
In linguatg saja numnadamain dapli che mo ina pussaivladad da communitgar, da barattar infurmaziuns. Davos mintga linguatg stettia era ina cultura, ina chapientscha tut speziala per il mund ed uschia in entir model da patratgar. E tut quai valia da conservar è il liberaldemocrat da 39 onns persvas.
El ha perquai vulì savair dal Cussegl federal, co lez giuditgescha il fatg ch’il rapport dal Center per democrazia ad Aarau vegn a la conclusiun ch’il chantun Grischun s’engaschia memia pauc per il mantegniment e la promoziun dal rumantsch. Ultra da quai ha el vulì savair tge mesiras che la Confederaziun vegnia ussa a prender per meglierar la situaziun.
Sustegn per famiglias rumantschas en la Bassa
En sia resposta scriva il Cussegl federal ch’el partia ils quitads dals auturs dal rapport. En il messadi da cultura per ils onns 2021 enfin 2024 che cuntegn era las mesiras per la promoziun dals linguatgs hajan els perquai tranter auter era previs da sustegnair las Rumantschas ed ils Rumantschs ordaifer il Grischun. Per exempel uffants da famiglias rumantschas en la Bassa, per che quels possian profitar da curs da linguatg e cultura rumantscha.
Per Raphaël Comte in pass en la dretga direcziun, era sch’ins possia schon anc far dapli.
«Jau crai che quai ch’è ussa proponì è raschunaivel. Quellas mesiras duessan avair in tschert effect. Impurtant è dentant era ch’il chantun Grischun s’engascha a moda particulara ed è conscient da las sfidas ch’existan en quest sectur.»
Sez na vegn el dentant betg pli ad influenzar il proxim messadi da cultura e uschia era betg quants daners che stattan la finala a disposiziun per il rumantsch. Cun la fin da la sessiun banduna el il Cussegl dals chantuns e na candidescha betg pli per in’ulteriura perioda da quatter onns. Ses engaschi per ils linguatgs naziunals vegnia el dentant a cuntinuar, ha el empermess.
RR actualitad 17:00