Propi rosa na saja l'avegnir betg da las minoritads, constatescha Isabelle Chassot, scheffa da l’uffizi federal da cultura. I dovria blera lavur, bler engaschament e mintgatant in pau pazienza.
Las sfidas tar il talian ed il rumantsch sajan dentant tuttafatg differentas. Entant che quella saja tar il talian che lez vegnia duvrà dapli, per exempel entaifer las instituziuns chantunalas e federalas, giaja quai tar il rumantsch per il surviver da la lingua. I dovria perquai tar il rumantsch ina midada dal pensar, di Chassot.
Ins sto vesair il rumantsch sco lingua che vegn tschantschada en il Grischun dentant era en tut il pajais perquai che las persunas che tschantschan rumantsch vivan en l’entira Svizra.
Regal per il giubileum
Cun quella decleraziun a favur da la diaspora rumantscha fa Isabelle Chassot in grond regal sin il 100avel da la Lia Rumantscha. Igl è in emprim signal che mussa che la Confederaziun è pronta dad era sustegnair las Rumantschas ed ils Rumantschs ordaifer dal territori da tschep. Ina concessiun suenter blers onns da persvasiun.
E tranter auter per talas mesiras duessi dar dapli daners da la Confederaziun, di Chassot. Fin ussa survegn la Lia Rumantscha 2,1 milliuns francs da la Confederaziun. Davent dal 2021 duess quai esser prest in mez milliun dapli. Quels raps duessan vegnir investids en la diaspora ed en il project per medias rumantschas.
I dovra in linguatg che vegn legì e scrit mintga di. Quai è impurtant per la colliaziun dals carstgauns tar lur cultura. Ed il segund èn las mesiras per la diaspora.
In bel daner che vegn era beneventà da la Lia Rumantscha. Dentant na vegnian quels daners betg a pudair cuvrir ils basegns finanzials per il project da medias e per la promoziun dal rumantsch en la diaspora haja num da la vart da la Lia.
Diaspora en il focus da la Lia
La diaspora rumantscha stat gia daditg sin l’agenda da la Lia Rumantscha. Tar rumantschas e rumantschs en tut la Svizra duessan mesiras per mantegnair la lingua chattar la via. Ed era persunas en la diaspora duessan avair la pussaivladad da viver il rumantsch, saja quai cun canortas nua ch’ils pitschens pon giugar e quintar per rumantsch, medias rumantschas che cuntanschan rumantschas e rumantschs ordaifer il Grischun. Ma era la scolaziun stoppia vegnir resguardada.
Però la scolaziun saja era ina da las grondas sfidas en Grischun. Quai cun las fusiuns da vischnancas rumantschas e tudestgas sco era la cifra d'uffants che va enavos fin tar la scolaziun da magistras e magisters ch'instrueschan rumantsch.
Culs pleds d’Isabelle Chassot para però il futur dal rumantsch da daventar in zic pli rosa e la pazienza, la lavur e l’engaschament pon cuntinuar. Tant per la Lia Rumantscha sco era per tut las Rumantschas ed ils Rumantschs.
RR actualitad 07:00