Durant trais emnas discuteschan Cussegl naziunal e Cussegl dals chantuns puspè ils pli differents temas. RTR dat in sguard sin il program – ord vista grischuna:
Adrian Camartin, quant pulpidas èn questas trais emnas?
Cunquai che las davosas sessiuns èn anc stadas dominadas da la pandemia, pon ins uss schon avair il sentiment che las duas chombras federalas han il basegn da prender suenter in zic las fatschentas ch'èn vegnidas a la curta. Surtut il Cussegl dals chantuns ha in program ambizius cun in'entira retscha da debattas e decisiuns.
Tge temas occupan pia la chombra pitschna?
In grond tema è la gievgia il messadi da l'armada ed en quel la cumpra da novs aviuns da cumbat – quai era perquai ch'i vegn il mument rimnà suttascripziuns per l'iniziativa cunter il F-35. La cumissiun propona d'incumbensar il Cussegl federal d'empustar ils 36 aviuns dal tip F-35 – e quai avant che las Svizras ed ils Svizzers han decis a l'urna. L'argument: Il suveran haja dà glisch verda per la cumpra avant dus onns a l'urna e cun spetgar in'ulteriura votaziun scadess l'offerta ed i fiss da quintar cun ina furniziun retardada.
In segund tema da pais è la refurma da la prevenziun per la vegliadetgna. Qua preschenta la cumissiun ina nova proposta co che la segunda pitga duai vegnir refurmada. Cler è che la tariffa da conversiun duai vegnir sbassada da 6,8% sin 6%. La dumonda è dentant tge mesiras da cumpensaziun ch'i duai dar per tge annadas pertutgadas da la revisiun.
Datti in tema ch'interessescha spezialmain il Grischun?
Il Cussegl dals chantuns debattescha era davart reveder la planisaziun dal territori: I va per la dumonda sche e tge ch'ins dastga construir ordaifer la zona da bajegiar e tge che capita cun edifizis existents. Qua èn natiralmain chamonas pertutgadas – in tema che occupa il Grischun.
En il Cussegl naziunal aveva la proposta dal Cussegl federal chattà nagina grazia – quella n'era gnanc entrada en materia. La cumissiun dal Cussegl dals chantuns ha dentant elavurà in'atgna proposta che duai er gist valair sco cuntraproposta indirecta a l'iniziativa da cuntrada. La finamira è d'evitar ch'i vegn construì anc dapli ordaifer la zona lubida ed i duai dar ina cumpensaziun sch'in edifizi vegn spazzà. La proposta cuntegn dentant in'entira pluna d'excepziuns, per exempel per il turissem u er per l'agricultura. Il tema è fitg cumplex e perquai vegn la debatta ad esser pulit animada – era perquai ch'i dat propostas che vulan schluccar anc pli fitg las reglas per construir ordaifer la zona da bajegiar.
Datti er en il Cussegl naziunal temas d'interess spezial per il Grischun?
I va per duas moziuns che pretendan che las Viafiers federalas svizras e l'Uffizi federal da vias Astra fetschian dapli en il sectur da la fotovoltaica, sco per exempel installar cellas solaras sin ils mirs da protecziun cunter la canera. E qua ha il Grischun gea dapli decennis in indriz da pionier per lung l'autostrada A13 tranter Favugn e Domat.
Il Cussegl naziunal s'occupa er da las premias da las cassas da malsauns e quai gist cun duas iniziativas. Gia mardi vai per l'iniziativa per premias pli bassas da l'Allianza dal center che pretenda da Confederaziun e chantuns mesiras sche las premias creschan pli fitg che l'economia svizra. E la segund'iniziativa, che vegn discutada l'ultima emna da la sessiun, vegn da la Partida socialdemocrata: Las premias na duain betg cumportar dapli che 10% da las entradas dad ina chasada. Nua che quai na tanscha betg duain Confederaziun e chantuns sustegnair cun reducziuns da premias. Cussegl federal refusa omaduas iniziativas, preschenta dentant mintgamai ina cuntraproposta.
La sessiun federala dura tradiziunalmain trais emnas, pia enfin ils 17 da zercladur.
Adrian Camartin
Correspundent Chasa federala