Decisiuns enfin uss na cuntentan betg il chantun Grischun
Il bajegiar ordaifer la zona da construcziun duai vegnir reglà da nov. Quai sch'i va tenor il Cussegl dals chantuns. El ha mess emprims accents en la segunda etappa da la revisiun. Tranter auter vul el dar als chantuns dapli flexibladad per bajetgs ordaifer las zonas da construcziun. Schegea che quai tuna positiv per il chantuns, è il Grischun tut auter che cuntent. Il cusseglier guvernativ responsabel Marcus Caduff è sceptic e dubita ch'ils chantuns survegnan propi dapli flexibilitad.
Per mai èsi prest in zic in chaval Trojan, nua ch'ins di ch'ins survegnia dapli flexibladad, e ditgia dentant davosvi che quai stoppia vegnir en il plan directiv. E lez sto puspè vegnir approvà dal Cussegl federal.
Sper quai discurra Marcus Caduff er d'in «monster birocratic». Ins saja uss gia vid realisar l'emprima etappa da la refurma da la planisaziun dal territori. E sch'i vegnia anc vitiers la segunda etappa, lura vegnia il char simplamain surchargià per ils chantuns. Gist il chantun Grischun cun sia gronda surfatscha e blers bajetgs ordaifer las zonas da bajegiar, avess lura da far fitg blera lavur per inventarisar tut.
Positiv fiss entant, sch'il parlament federal decidess ch'ils chantuns dastgan definir zonas spezialas, nua ch'igl è lubì dapli – e sch'ins dess dapli cumpetenzas als chantuns puncto aclas e bajetgs agriculs en ils culms che na vegnan betg duvrads. Qua giaja la refurma segir en la dretga direcziun. Il chantun stoppia dentant ponderar, sch'el vuless quest avantatg e persuenter prender en cumpra tut ils dischavantatgs che vegnissan cun la refurma.
Per quai vai en la refurma da la planisaziun dal territori
Atgnamain è la chaussa clera. Tgi che vul bajegiar, ha da far quai en la zona da construcziun. Construir sia chasa sin in prà verd ordaifer questa zona na va betg. Da principi, perquai ch'i dat excepziuns, sco per exempel per l'agricultura. Questas excepziuns fruntan dentant sin adina dapli resistenza.
L'iniziativa per la cuntrada vul per exempel plafonar il dumber da bajetgs ordaifer la zona da construcziun. En il parlament federal è la planisaziun dal territori gia dapi onns in tema dispitaivel. Quant dispitaivel che quella è, ha mussà il Cussegl naziunal l'enviern passà cun sepuli la proposta dal Cussegl federal en chaussa. La cumissiun dal Cussegl dals chantuns n'ha dentant betg vulì laschar crudar la revisiun, ed ha elavurà in'atgna proposta. Quella è vegnida discutada ed approvada gievgia. Uss va la fatschenta en il Cussegl naziunal.
Zonas spezialas en regiuns muntagnardas
Il cumpromiss prevesa tranter auter da stabilisar il dumber da bajetgs e da terren che vegn duvrads ordaifer la zona da construcziun. Cuntanscher quella finamira vul la maioritad da la cumissiun cun in sistem da stimulaziun. Sch'in bajetg che na vegn betg pli duvrà vegn spazzà lura duain il chantun e la Confederaziun surprender quels custs.
Ultra da quai duain ils chantuns survegnir la cumpetenza da definir en il plan directiv uschenumnadas zonas spezialas nua ch'i duai esser lubì da bajegiar. Per exempel per renovar ed engrondir indriz turistics sco staziuns da pendicularas u chamonas dal SAC. Il Cussegl dals chantuns vul plinavant scriver explicit en la lescha che bajetgs agricols che na vegnan betg pli duvrads pon vegnir transfurmads en chasas d'abitar.