Gia avant 150 onns èn vegnidas fundadas las emprimas cassas d’agid. Lur prestaziuns eran dentant fitg modestas, di l’econom da sanadad Heinz Locher:
L’idea era da pudair dar ina pitschna contribuziun a quels commembers che na pon pervia da malsogna betg ir a lavurar.
Cun ils onns èn quellas cassas creschidas ed emprimas cassas surregiunalas èn naschidas. Tut era dentant organisà a moda privata, i na deva nagin obligatori. Stentas en quella direcziun han adina puspè fatg naufragi a l’urna – enfin il 1994. Lura ha la populaziun svizra acceptà la lescha davart la segirada da malsauns che ha introducì in obligatori per la segirada da basa.
Custs da sanadad adina pli auts
La finamira da la lescha nova era da franar l’augment dals custs da sanadad. Quai tranter auter cun stgaffir dapli concurrenza tranter las cassas da malsauns, ils medis ed ils ospitals sco er cun dar als segirads la pussaivladad da decider via la franschisa quant bler dals custs ch'els vulan sezs surpigliar en cas da malsogna.
Il svilup dals custs da sanadad
-
Bild 1 von 4Legenda: La Svizra ha il segund char sistem da sanadad, cumpareglià cun ils ulteriurs pajais da l'OECD. (UFS, OECD) RTR grafica -
Bild 2 von 4Legenda: Ils custs da sanadad èn creschids marcantamain dapi ils onns 1960. (UFS) Grafica RTR
-
Bild 3 von 4Legenda: Ils custs da sanadad per persuna per mais èn sa multiplitgads pliras giadas dapi ils onns 1960. (UFS) RTR grafica
-
Bild 4 von 4Legenda: 814 francs custa il provediment da la sanadad en Svizra per mintga persuna e mais. (UFS) RTR grafica
Las cifras da l’Uffizi federal da statistica mussan dentant, che questas mesiras n’han betg propi pudì franar l’augment dals custs. L’onn 2000 muntavan quels anc a 45 milliardas francs, quest onn èsi da quintar cun custs totals da prest 85 milliardas francs.
Tema brisant era a Berna
Ch’i dovra mesiras cunter l’augment dals custs san era las partidas en Chasa federala. La dretga vul per exempel che las cassas da malsauns na stoppian betg pli contractar cun mintga medi u ospital. I dat dentant era la proposta d'introducir ina sort frain d'expensas per ils custs da sanadad. La sanestra propona da limitar l’autezza da las premias, uschia ch'ina chasada na sto betg pajar dapli che 10% da las entradas disponiblas per la cassa da malsauns.
Era il Cussegl federal è activ: Avant strusch trais emnas ha il cusseglier federal Alain Berset per exempel preschentà in nov pachet da mesiras. Ina proposta è da fixar pretschs maximals per medicaments generics. En Svizra custan quels anc adina dapli ch'en l’exteriur.
In'ulteriura proposta è, ch'ils pazients duain en futur survegnir automaticamain ina copia dals quints, uschia ch'els pon controllar quels e vesan era quant che tut custa. Cun quellas mesiras spera il Cussegl federal da pudair spargnar mintg'onn plirs tschient milliuns francs.
RR actualitad 12:00