Siglir tar il cuntegn
audio
Co sa mussa la situaziun il di avant las elecziuns dal Cussegl federal?
Or da Actualitad dals 12.12.2023. Maletg: Keystone
laschar ir. Durada: 6 minutas 49 Secundas.

Elecziun Cussegl federal Co sa mussa la situaziun il di avant?

A Berna crescha la tensiun. En bun 24 uras savain nus sche la Rumantschia ha per la segunda giada in Cusseglier federal. Per la successiun dad Alain Berset trametta la partida socialdemocratica il Grischun Jon Pult ed il Basilais Beat Jans en la cursa.

Tgi è favurit?

Quai na po nagin propi dir il mument. Tant Jon Pult sco era Beat Jans han dapi lur nominaziun tras la fracziun avant bun duas emnas fatg lavur da lobi timordio, han dà intervistas, han gì hearings tar ils purs e tar tschellas partidas. Omadus han empruvà da sa metter en ina buna glisch. Quai che quinta dentant la fin finala è da persvader las 246 parlamentarias e parlamentaris che sesan en il parlament federal e che decidan mesemna cun lur vusch tgi che dastga daventar Cusseglier federal. En mes discurs ils davos dis è dentant gia sa mussà ch'i dat ina tscherta tendenza. La maioritad da mes partenaris da discussiun èn da l'opiniun ch'il Basilais Beat Jans ha in pitschen avantatg avant il Grischun Jon Pult.

video
Co stattan las schanzas per Jon Pult?
Or da Telesguard dals 12.12.2023.
laschar ir. Durada: 2 minutas 20 Secundas.

Tge discurra lura per Jans e cunter Pult?

En emprima lingia l'experientscha. Beat Jans sesa dapi bun dus onns en la regenza dal chantun Basilea-Citad ed ha uschia era gia pudì rimnar experientschas en ina executiva sco quai ch'il Cussegl federal è. Ultra da quai vegn el dad ina regiun urbana. E gia a chaschun da las davosas elecziuns federalas avant in onn hai gì num ch'i dovra ussa puspè in represchentant dad ina gronda citad en la regenza.

Jon Pult da sia vart ha segir pudì persvader cun ses talent retoric, sia savida da linguas ed era sia cumparsa. El è fitg persvas da sasez, in veritabel «Animal politic». Quai po dentant era starmentar autras persunas. Ultra da quai ha el fatg ses emprims pass en la Juso, tar ils giuvens socialists, e cunzunt per parlamentaris da la dretga è quai anc adina ina «taila cotschna». Ch'el è cun 39 onns anc relativ giuven vesa Jon Pult sez bain sco avantatg, sco schanza da regiuvinar il Cussegl federal. Ses adversaris teman dentant ch'el pudess, ina giada elegì, restar ditg en il Cussegl federal. Alain Berset, ch'era tar sia elecziun era 39 onns vegls, è restà 12 onns. Tar Beat Jans ch'è 20 onns pli vegl che Pult èsi pli pauc probabel ch'el resta uschè ditg. In cusseglier federal Jon Pult fiss perquai tenor mai plitost ina surpraisa. Stan oz èsi pli probabel che Beat Jans daventa il 122avel cusseglier federal da la Svizra. Sch'i dat naginas surpraisas mesemna.

Ils davos dis ed emnas han ins adina puspè udì e pudì leger da plans secrets. Èn quels pia dapli che mo famas?

Avant las elecziuns dal Cussegl federal datti adina famas e scenaris tge che pudess schabegiar. Fatg è dentant che la tensiun e la gnervusadad è quest onn gia in bun tant pli gronda ch'ils davos onns. E quai procura lura natiralmain era per ina tscherta dinamica.

Quai ch'ins auda en ils corridors da la Chasa federala è ch'i pudess dar trais scenaris. Tar l'emprim vai per il cusseglier federal Ignazio Cassis da la PLD. Ils verds attatgeschan ses sez cun il cusseglier naziunal Gerhard Andrey. Che quai gartegia na crai strusch insatgi. Dentant vegn speculà che la PPS pudess avair mustgas da midar ora Cassis. La PPS n'è betg cuntenta cun la politica d'Europa da Cassis e sia interpretaziun da la neutralitad da la Svizra. Cassis vul ina collavuraziun pli stretga cun l'UE e cun la NATO. Candidats pussaivels per quest plan duessan vegnir da l'Allianza dal center. Nums che curseschan èn il president da partida Gerhard Pfister ed il cusseglier naziunal grischun Martin Candinas. Ils numnads han dentant gia ditg ch'els na sustegnan betg in tal plan, Candinas ha ditg explicitamain ch'el n'acceptass betg ina elecziun.

Tar il segund scenari vai per la successiun d'Alain Berset. Qua aud'ins che tscherts n'èn betg cuntents cun la schelta ch'ils socialdemocrats preschentan a l'Assamblea federala. D'eleger in candidat selvadi saja perquai ina opziun. Adina puspè numnà vegn qua il cusseglier dals chantuns Daniel Jositsch da Turitg. Blers burgais avessan gugent vis el sin il ticket. Suenter ils virivaris d'avant in onn, cura che Jositsch n'ha betg prendì il pled per sustegnair las duas candidatas uffizialas da la partida, ha la fracziun dentant fatg in stritg tras sias ambiziuns. Quant probabel ch'igl è ch'ina maioritad elegia in candidat selvadi enstagl dals dus candidats uffizials dependa tenor magari fitg da quai che schabegia tar l'elecziun da Ignazio Cassis. Datti là gia turbulenzas, sto Cassis per exempel ir en in segund scrutini, crescha la probabilitad ch'i dat era tar la davosa elecziun per il Cussegl federal inquietezza.

N'è quai betg il cas lura è per mai il terz scenari il pli realistic. Che tut resta ruassaivel, Ignazio Cassis vegn reelegì e l'Assamblea federala elegia in dals dus candidats uffizials da la PS.

Adrian Camartin

Correspundent Chasa federala

Avrir la boxa da profil Serrar la boxa da profil

Adrian Camartin rapporta per RTR da Berna. Sco correspundent persequitescha el la politica naziunala, quai vul dir decisiuns dal Cussegl federal e debattas dal Parlament federal. El rapporta dentant era en general da temas svizzers ed en spezial dals Rumantschs en la Bassa.

RTR actualitad 12:00

Artitgels legids il pli savens