Paucs dis avant la publicaziun dal barometer era vegnì enconuschent ch’i smanatschia l’onn proxim in «martè da premias»: Ils custs da las cassas da malsauns dastgassan s’augmentar per fin a 9 pertschient – suenter ch’els èn gia creschids per 6.6 pertschient l’onn precedent.
I sa tschenta la dumonda, sch’il sectur da la sanadad en Svizra saja en paglia. Sur da quai ha debattà la comunity da «dialog» en la nova purschida da la SRG SSR. En la retschertga betg represchentativa ch'è vegnida lantschada il medem mument, din 79 pertschient da las utilisadras e dals utilisaders gea a quella dumonda. Tenor lur opiniun è il sistem da sanadad, sco nus l'enconuschain oz, malsaun. Ma tge èn ils motivs?
Il grond problem è en mes egls è, ch'i sa tracta d'in sectur economic.
«Il grond problem en mes egls è, ch’i sa tracta d'in sectur economic», suppona per exempel il user da «dialog» cun num d’utilisader Jonas Empathique. «La sanadad è sco la segirezza insatge ch’ins vul sco stadi / societad u era betg. Uschespert ch'ins po dentant gudagnar daners vidlonder e ch'igl è era lubì, vegnan ils custs per la generalitad a crescher. I n'emporta nagut, sch'i sa tracta da custs directs u da custs indirects.»
El na sappia betg tge custs che vegnian cuvrids exactamain cun las premias pli autas e beneventass sco soluziun, sche medis fissan engaschads en l’avegnir tar la confederaziun u tar ils chantuns – e ch'els survegnissan lur pajas independentamain da lur decisiuns: «Sche quai è pli favuraivel, stuess vegnir calculà. I fiss en mintga cas pli transparent e pli lev da reglar che las cassas da malsauns ussa», uschia Empathique.
Er l'utilisader T.L. scriva sin «dialog» ch'i dettia per el dus arguments principals che declerian in augment dals custs: d'ina vart las pajas u ils custs pli auts per materias primas e da l'autra vart l'augment «organic», sco ch'el scriva. Vul dir: dapli persunas fan diever dal sistem da sanadad.
Per el è il focus memia ferm drizzà sin l’emprim punct, ma là dessi «bler da far en connex cun la prevenziun e tgira per empruvar d’impedir tschertas malsognas, u da garantir che la populaziun vivia 'pli ditg en buna sanadad'» – per el na vegn quai betg discutà avunda, schebain ch’el vesa là ina plivalur almain tuttina gronda.
Ina vita sanadaivla cun seser pli pauc, mangiar pli sanadaivel ans permettess er ina vegliadetgna da buna sanadad
In focus pli grond sin ils cartgauns, quai giavischa era l'utilisader da la cuminanza da «dialog» cun num d'utilisader Fa Bian. Suenter avair lavurà plirs onns en il sectur da la sanadad è il facit per el cler: «I n’è betg il sistem, ch’è rut, mabain la glieud.» Ultra da quai fatschia tema, con fitg che la confidenza en il sectur da la sanadad svaneschia. Cun googlar hajan ins spert il sentiment d’esser sez expert – dasperas uschia l’utilisader Fa Bian vinavant, na dovria savens nagins medicaments u operaziuns, i tanschess da midar il stil da viver. «Ina vita sanadaivla cun seser pli pauc, mangiar pli sanadaivel ans permettess er ina vegliadetgna da buna sanadad. Quai distgargiass definitivamain il sistem da sanadad areguard ils custs», scriva el.
La debatta davart il sistem da sanadad malsauns vegn segiramain a cuntinuar las proximas emnas ed ils proxims mais. Grosso modo è la maioritad però da l'avis: Uschia na poi strusch ir vinavant.