Marieke Kruit cun ragischs grischunas ed ollandaisas ha avant sia elecziun sco presidenta da la citad da Berna rimnà differentas experientschas da lavur. Cumenzà sia carriera ha ella en in biro da turissem. Suenter avair fatg la matura da professiun ha ella lura lavurà sco schurnalista tar la televisiun bernaisa ed ha studegià psicologia. Suenter ha ella lavurà plirs onns en il champ da la terapia psichiatrica ensemen cun differents ospitals. La FMR ha fatg ina visita tranter chistas e dossiers.
Elecziun ha procurà per lingias grassas
Politicamain stat Marieke Kruit da vart sanestra: durant otg onns ha Marieke Kruit represchentà la Partida socialdemocratica en il cussegl da citad a Berna ed il 2020 è ella vegnida elegida en la suprastanza communala. Ed uss, il november passà il proxim coup: l’elecziun sco emprima presidenta da la citad da Berna. Ella ha survegnì las pli bleras vuschs suenter l’emprim scrutini, uschia che il president actual, Alec von Grafenried ha surlaschà il presidi a Marieke Kruit.
Marieke Kruit, cura essas Vus stada l’ultima giada si Vuorz?
Quai na poss jau gnanc respunder. Quai sto esser stà avant varga diesch onns.
Ma Vus avais anc ina relaziun cun la Surselva?
Gea cler, la Surselva è ina part da mai, era sche jau hai vivì be mes emprims quatter onns si Vuorz e na ma regord betg pli uschè bain. Jau sun stada l’onn passà si Arosa en vacanzas, perquai che jau n’hai betg pli proxims parents che stattan en Surselva. Ma il Grischun ma plascha anc adina fitg bain.
Vus essas creschidas si en ina pitschna vischnanca che sa numna Turbach, dasper Gstaad. Avais Vus il sentiment che vossa uffanza en las muntognas haja gì in’influenza sin Voss med da politisar?
Quai che m’ha marcà il pli ferm è il savair co ch’igl è dad esser en la minoritad. Cun quai che mes nons eran vegnids or da l’Ollanda da lez temps, cun otg uffants tut blonds, ed eran per quel temp magari pioniers sco provediturs bunamain autonoms e gastronoms in zic auter sco usità, eran nus adina en la minoritad. Ed era en la Part Sura Bernaisa eran radund 80 % da la populaziun da la vischnanca purs e nus ils gastronoms. Perquai sai jau co ch’ins sa senta en la minoritad ed emprov adina da chattar ils puncts cuminaivels enstagl da las differenzas.
Sche insatgi po giuditgar il clisché che ils Bernais ed ils Grischuns hajan bler da cumin, alura essas Vus quai.
Jau ves bleras cuminanzas, forsa main pervia da la derivanza dad in dals chantuns Grischun u Berna – ma bain plitost perquai che la glieud da las muntognas è disada da viver cun la natira e datiers a las muntognas. E quai fa vegnir en in med pragmatic.
Tenor la partida na tutgais Vus betg tar la minoritad en la politica bernaisa verd-cotschna, ma en Vossa nova funcziun, sco emprima dunna presidenta bain. Tge stuais anc tut preparar?
Jau m’allegr natiralmain fitg da pudair esser l’emprima dunna presidenta da la citad Berna, suenter passa 833 onns. Dasper il far midada cun mes biro, hai jau anc divers dossiers da surdar e lura era da ma leger en en ils novs temas. Ma il pli impurtant è dad emprender ad enconuscher mias novas collavuraturas e mes novs collavuraturs. Ed avant da ma profundar en ils projects currents, sco quels da construcziun per dapli spazi dad abitar, ma pari il pli urgent da pudair furmar in bun team en la suprastanza.
Tge vegn ad esser Vossa pli gronda sfida, suenter ils dis da festa?
Quai vegn ad esser mia agenda. Jau vegn fitg gugent tranter la glieud ed ad occurrenzas. Ma jau stoss en mintga cas era guardar che jau haja temp avunda per ma recrear e per mia vita privata e mia famiglia. Quai dovra in bun equiliber.
Vus avais gia pliras giadas mussà en Vossa carriera, che Vus essas pronta da s’engaschar dal tuttafatg en differents temas – dal turissem, schurnalissem, in studi da psicologia fin tar la politica – co faschais Vus quai?
Jau hai gia adina fatg differentas chaussas. E suenter che jau hai lavurà plirs onns per differents ospitals en il champ da la psichiatria hai jau pensà da far anc insatge daspera ed uschia sun jau arrivada en la politica ed en il cussegl da la citad. Cunquai che jau hai lavurà bler en la psichiatria ma paran quels temas socials fitg impurtants. Vitiers ma vuleva jau però era fatschentar cun in ulteriur tema ed uschia sun jau vegnida en la direcziun da construcziun bassa, traffic e giardins. Durant ils ultims quatter onns hai pudì emprender fitg bler en connex cun dumondas da construcziun. Cun tractar quellas vegnan ins è fitg dastrusch a la glieud. Tut quai che ha da far cun fabritgar ina nova plazza ni in nov iert u era, sch’ins sto stritgar parcadis publics e sviar ina via, ins vegn adina en contact cun la glieud che stat là en vischinanza.
E gist tar quels temas datti era bleras discussiuns – co prendais Vus encunter critica?
Igl n’è mai pussibel da cuntentar tuts – ma era là: Or da mes temp en il champ da la psichiatria nua che jau hai gì bleras discussiuns e confruntaziuns, hai jau emprais da betg ir cun emoziuns en ina discussiun, mabain da discutar chaussas confurm als fatgs. E gist tar temas fitg emoziunals, sco per exempel sche nus avain da stritgar parcadis publics, èsi per mai impurtant da tadlar tuts. E lura pon ins empruvar da chattar ina soluziun.