In tema che vegn adina puspè tractà en ils emprims protocols è la relaziun cun la claustra:
Otz ha la vischnaunca era renovau l’incumbenza agli Obrigkeit ed alla Comissiun ch’ei stada legida ora schon vivon per regular las questiuns vertentas denter la Claustra e la vischnaunca sco era con autras vischnauncas ch’an funs sin nossa vischnaunca.
Ozendi saja era la dumonda da taglia reglada cleramain, sco il chanzlist da la vischnanca da Mustér Andri Hendry di. Paders e fraters pajan taglia, ma sco instituziun saja la claustra deliberada da la taglia. Quai saja reglà en la lescha chantunala. Plinavant saja era il funs respectiv diever da pastgiras reglà.
La relaziun cun la claustra è plitost da muntada culturala ed ecclesiastica e main cun bains u guauds.
Ils protocols da 1821 cumenzan cun la decisiuns ch’ils bovs stoppian avair ina tscherta qualitad. Quai – decider da la qualitad da la biestga – na saja betg chaussa communala, mabain chaussa da l’Uffizi chantunal da veterinari. In auter exempel che mussa ch’igl è reglà auter ozendi è l’obligaziun e la paja dal caluster, citat:
Pli ei faitg ch’il Caluster deigi stuer far il Vacht la noitg enta vig e s. Gions, e deigien era haveer ilg elg pils vischinadis dentuorn. Ed ei fixau che la vischnaunca bonificheschi als Calusters per quei 4 thalers.
Il caluster vegnia indemnisà ozendi da la plaiv, di Andri Hendry.
Differenzas datti era tranter il linguatg en ils protocols da 2021 e da 1821. Ils protocols ston esser chapaivels ed evitar pleds tudestgs.
Numnadameing che la vischnaunca detti ad els il Vollmacht de hanligiar en quels graus suenter lur bein manigiar, gie de tractar de quellas varts con la buna ner con la malla, e quei ch’ei fetschian seigi bein faitg senza esser suttapost alla’ aprobaziun della vischnaunca. Era che nagin possi de quellas varts critisar e dar la bucca, croda ora sco ei vegli.
Ma i dat era da quai ch’i deva 1821 ed è restà fin al di dad oz. Per exempel las cumissiun ubain la lavur cumina en la vischnanca da Mustér.