La Val Sumvitg è ina val selvadia, pittoresca, misteriusa, profunda e bella. Ella s'avra e sa serra e tuttenina suenter la radund 57avla storta vegn in enclar, sin quel in starment cumplex da hotel. Dentant in ch'è dapi 30 onns vid. Oz è il Bogn Tenigia plitost enconuschent sco baracca ch'è plaunsieu vi da smarschir. Fanestras en stgaglias, lautgas e barcuns ch'ins tema ch'els sballunian sut ina in zic memia grossa scrotta da naiv e stgarps en la fatschada.
En ses megliers temps è il Bogn Tenigia stà in resort da luxus per far curas d'aua minerala. Cun l'aua da la Val Sumvitg possian ins curar mals e catars da tuttas sorts, stat scrit en vegls prospects. En ils onns enturn il 1900 ha il directur Stanislaus Caplazi carmalà numerus giasts cunzunt da la Germania en la Val Sumvitg. Anc oz èn ses stadi decadent è da vesair, tge bischu da «Jugendstil» ch'il hotel è stà.
Il bajetg da Jugendstil dal bogn Tenigia
-
Bild 1 von 8. Il Bogn Tenigia. Il vegl hotel è ina perla da «Jugendstil». Bildquelle: RTR, Dominik Hardegger.
-
Bild 2 von 8. Marc Cathomas. Marc Cathomas ha la clav dal Bogn Tenigia e guarda tant sco el po sper sia lavur dal bajetg. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 3 von 8. Veglias mobiglias. En l'hotel èn anc da chattar insaquantas mobiglias veglias. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 4 von 8. Borduras da fluras. En mintga stanza èn vegnidas malegiadas differentas borduras da fluras sin ils palantschieus. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 5 von 8. Ina bognera originala. En il bajetg datti anc duas bogneras originalas. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 6 von 8. Senza palantschieus. En tscherts lieus da l'hotel èn ils palantschieus smarschids sur pliras etaschas. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 7 von 8. En l'hotel . Ils palantschieus èn marschs, dentant tuttina pon ins imaginar tge bischu ch'il hotel è sta d'antruras. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 8 von 8. Las parts dal hotel. Dretg è il vegl hotel da «Jugendstil», a senestra il nov hotel or dals onns 70. Bildquelle: RTR, Dominik Hardegger.
Cun la Segunda Guerra mundiala han ils osps dentant entschet a mancar. Er ils collavuraturs da l'hotel han sentì la guerra. Amalia Caplazi che ha lavurà en l'hotel raquinta:
Nus survegnivan da magliar savens tartuffels brassads, dentant senza paintg, quel era per ils giasts
La guerra ha lura er muntà la fin da l'hotel. Il 1951 ha el serrà sias portas ed è daventà proprietad da la Banca Chantunala Grischuna. Lezza ha anc insaquants onns dà a tschains l'hotel a duas soras Ferroni Ellas han purschì champs da vacanzas per uffants en l'hotel. Dentant il luxus aveva bandunà la val.
La èra Schulz
Tant pli cuntents eran ils indigens cura che Ernst Ludwig Schulz, in impressari ritg da Frankfurt, è vegnì cun ina visiun d'in nov hotel da luxus en la Val Sumvitg. L'onn 1970 ha el cumprà per 200'000 francs ils stabiliments dal bogn ed invistì 15 milliuns francs en in nov hotel cun 3 bogns sper il vegl. L'onn 1974 è stada l'avertura – il luxus è turnà, dentant be curt. L'emprim onn èn ils giasts vegnids, dentant gia il 1976 ha l'hotel puspè stuì serrar.
Il nov hotel Tenigia dals onns 70
-
Bild 1 von 8. Il Bogn Tenigia. Il bajetg nov cun ses bogn avert. Bildquelle: RTR, Dominik Hardegger.
-
Bild 2 von 8. Il bogn cuvert. En quest bogn ha inqual persuna da Surrein emprendì da nudar. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 3 von 8. La veglia ustria. Marc Cathomas en la veglia stiva da vitturins or dals onns 70. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 4 von 8. La suita. Er tipic per ils onns 70, il mobigliar da la suita, ina da las pli charas chombras dal nov hotel. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 5 von 8. La recepziun. Qua vegnivan ils osps beneventads. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 6 von 8. Entrar scumandà. Adina puspè entran giuvenils ubain laders en il Bogn Tenigia. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 7 von 8. Il bogn. In bogn d'ina chombra cun musters tipics. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
-
Bild 8 von 8. La sala da mangiar. Quai pudevan ils osps en ils onns 70 mangiar e giudair la survista. Bildquelle: RTR, Sabrina Bundi.
Er las emprovas da reactivar l'hotel en ils onns 90 ensemen cun la vendita da l'aua minerala han fatg naufragi. L'hotel è restà serrà e dapi passa 30 onns na dastga nagin pli entrar, auter che mastergnants ubain interessents che pudessan s'imaginar da cumprar il cumplex. E da quels haja quai dà blers da la China, da l'Arabia e da Turitg. «Dentant sco ins di, haja Schulz pretendì in pretsch memia aut», raquinta l'anteriur pedel da l'hotel, Toni Cathomas. El ha tegnì 39 onns ditg la dira, schubregià e protegì l'hotel enfin sia pensiun l'onn 2012.
En nossa seria auditiva raquintain nus cun agid da regurdientschas, da l'archiv, e d'impressiuns actualas l'istorgia da la fluriziun, stagnaziun, renovaziun e decadenza da l'hotel Tenigerbad.