Siglir tar il cuntegn

Sguard enavos Ils embrugls dal rumantsch grischun en scola

L'ultima fortezza dal rumantsch grischun en scola ballucca. In'iniziativa dal pievel pretenda ch'il surmiran remplazzia il rumantsch grischun sco linguatg da scola. L'istorgia dal rumantsch standardisà è in'istorgia plain embrugls, stortas e discussiuns emoziunalas.

Il 2003 ha il Cussegl grond decidì da betg pli edir meds d'instrucziun en tut ils idioms, mabain mo pli en rumantsch grischun. Il 2007 ha la regenza grischuna decidì d'introducir il rumantsch grischun en scola. Vischnancas da piunier han survegnì sustegn finanzial.

audio
Mezdi: Rumantsch grischun en scola – in sguard enavos
ord Actualitad dals 24.05.2019.
laschar ir. Durada: 4 minutas 21 Secundas.

Bun'entschatta

Enfin l'onn da scola 2009/10 eran 40 vischnancas sa decididas per il rumantsch grischun sco linguatg da scola, bunamain la mesadad da las vischnancas rumantschas. En il fratemp è la resistenza però creschida ad in crescher.

L'entschatta da la fin

Gia il 2011 èn 14 vischnancas sa decididas da puspè turnar tar l'idiom e laschar crudar il rumantsch grischun, tranter auter era ina da las vischnancas da piunier, la Val Müstair. Sco consequenza ha il Cussegl grond empermess da puspè edir ils cudeschs d'instrucziun en tut ils idioms.

Returnar tar l'idiom n'è betg uschè simpel

Uffants ch'èn vegnids alfabetisads per rumantsch grischun ston finir la scola cun rumantsch grischun. Decidì quai ha la regenza. Cunter questa decisiun hai dà recurs. Il Tribunal federal a Losanna ha dà raschun a la regenza. Il Tribunal europeic dals dretgs umans a Strasbourg n'è dentant gnanc entrà en dumonda.

Dal tut na svanescha il rumantsch grischun betg ord scola

En vista al plan d'instrucziun 21 ha la Lia Rumantscha proponì ch'ils uffants vegnian pir en contact cun il rumantsch grischun sin il stgalim superiur. Il departament d'educaziun ha decidì da surpigliar questa proposta. La finamira è ch'ils uffants possedian in linguatg d'alfabetisaziun ferm, avant ch'els vegnian en contact cun il rumantsch standardisà u auters idioms. Tadlar, leger u analisar in text scrit per rumantsch grischun en la scola primara n'è dentant betg scumandà.

Las scolas bilinguas mantegnan il rumantsch grischun

En cas ch'il Surses laschass crudar il rumantsch grischun, lura vegniss mo pli instruì il rumantsch standardisà en las scolas rumantschas da la vischnanca d'Alvra a Lantsch ed en las scolas bilinguas a Trin, Domat e Cuira.

RR actualitad 12:00

Artitgels legids il pli savens