Siglir tar il cuntegn
audio
Dapli stgalims per giuditgar il privel da lavinas
Or da Actualitad dals 01.12.2022. Maletg: Peder Caviezel
laschar ir. Durada: 3 minutas 9 Secundas.

Per tgi che va sper pista Bulletin da lavinas vegn pli detaglià

Fin uss devi tschintg stgalims da privel da lavinas. L'Institut federal per la perscrutaziun da lavinas (SLF) differenziava tranter privel «pitschen 1» enfin «fitg grond 5». Da nov agiunta il SLF in plus, minus u segn d'equaziun – per exempel «considerabel 3+».

Tge è nov? A partir da quest enviern datti stgalims intermediars. Ils tschintg stgalims d'enfin uss restan ils medems e descrivan il privel pitschen (stgalim 1), moderà (stgalim 2), considerabel (stgalim 3), grond (stgalim 4) e fitg grond (stgalim 5). A partir dal stgalim 2 agiunta il SLF da nov in plus, minus u segn d'equaziun. In exempel: L'indicaziun «considerabel 3+» è pia pli datiers dal privel «grond 4» e l'indicaziun «considerabel 3-» è pli datiers dal privel «moderà 2». Enfin uss eran questas infurmaziuns zuppadas en il text. Ils stgalims intermediars datti sulettamain per predir lavinas da naiv sitga.

Bulletin d'exmpel.
Legenda: In exempel: En ils detagls èsi da nov da vesair sch'il privel è plitost a l'ur sut (-), amez (=) u sura (+) aifer il stgalim. SLF

Daco datti questa midada? Cun inditgar in plus, in minus u in segn d'equaziun vegnian ins pli datiers a la realitad, declera Kurt Winkler da l'Institut federal da naiv e lavinas. Dapi decennis giavischian fans da turas da skis da sutdivider ils stgalims da privels.

Funcziunan las midadas en la pratica? Davos las culissas haja il servetsch d'avertiment da lavinas attribuì dapi sis onns ils stgalims intermediars. Per controllar la novaziun sajan numerusas datas vegnidas evaluadas scientificamain. E l'analisa mussia «Gea, nus savain quai», sco Kurt Winkler ch'è entretschà tant en la perscrutaziun sco er en la prognostica di.

Per tgi fa il SLF ils stgalims intermediars? Mintgina e mintgin possia profitar da las infurmaziuns supplementaras davart la situaziun da lavinas. Tgi che veglia evitar las situaziuns las pli privlusas durant in enviern possia per exempel guntgir regiuns nua ch'il privel è «considerabel 3+» u pli grond, enstagl eleger ina tura en ina regiun cun in privel pli bass u desister quel di da sa mover en la naiv, uschia Kurt Winkler.

Pon ins desister da leger ils stgalims intermediars? Il privel da lavinas possia en media vegnir tschiffà meglier cun inditgar er ils stgalims intermediars. L'institut da naiv e lavinas fa tuttina attent ch'i possia dar valitaziuns sbagliadas – sco tar mintga prognosa. Tgi che desistia da leger il stgalim intermediar desistia dentant dad infurmaziuns supplementaras che gidian da valitar meglier il ristg. E Kurt Winkler accentuescha ch'ins stoppia en mintga cas prender serius il stgalim. In stgalim «considerabel 3-» saja anc adina in privel considerabel – e betg in privel stgalim «moderà 2».

RTR actualitad 07:00

Artitgels legids il pli savens