Mesolcina - Lavurs da rumida èn anc adina en cumplaina acziun

Ils 21-06-2024 han malauras procurà per bovas ed inundaziuns en la Regiun Moesa. A Lostallo, la vischnanca ch'è vegnida tutgada il pli ferm da las malauras, han ils responsabels da la Regiun e dal Chantun infurmà la populaziun pertutgada.

Anc adina fasa d'urgenza

Las lavurs d'urgenza en la Regiun Moesa èn anc adina en cumplaina acziun. Quant ditg che quellas cuzzan, n’ha il manader da la gruppa da coordinaziun e collavuratur da l'Uffizi da guaud e natira dal Chantun Grischun, Luca Plozza, betg savì dir als passa 200 preschents. Cun allontanar il material or dals rempars saja la segirtad per ils vitgs pertutgads dentant puspè dada.

Sco proxim pass stoppian las malauras dals 21 da zercladur vegnir analisadas e tut tenor adattadas las zonas da privel. Quellas lavurs duessan esser terminadas enfin la fin da quest atun. Il material da plirs 100'000 meters cubics che las bovas han purtà a val vegnan manadas en ina deponia regiunala. Per il territori pertutgà a Sorte, nua che la bova aveva disfatg trais chasa, recumonda il chantun da definir ina zona da planisaziun. Quai muntass ch'i na dastgass betg pli vegnì construì là per ils proxims dus onns. Sche quella part da Sorte po insumma anc ina giada vegnir habitada, n’ha il responsabel dal chantun betg savì dir.

Impressiuns: la situaziun a Lostallo

Regenza fa bilantscha economica da las malauras avant in mais

In mais suenter las grevas malauras en la Mesolcina sa mussia in maletg pli cler da las consequenzas per l'economia locala, per il turissem e per l'agricultura, scriva la regenza grischuna. Tuttina na saja anc betg pussaivel d'inditgar tut ils donns e da quantifitgar tut ils custs. Las persunas spezialisadas da differents posts da servetsch sajan vinavant en contact cun las autoritads localas e gidian a chattar soluziuns sveltas e pragmaticas.

Agid per manaschis turistics per lung da l'A13

En spezial per ils manaschis turistics en las destinaziuns «San Bernardino Mesolcina Calanca» e «Viamala» ha l'interrupziun da la A13 a Lostallo gì consequenzas negativas. Là hai dà pli paucs giasts ed uschia era damain pernottaziuns. Grazia a la svelta reparaziun da la via naziunala ha quest temp difficil durà mo duas emnas.

L'Uffizi per economia e turissem ha concedì ina contribuziun per mitigiar las consequenzas economicas en las destinaziuns directamain pertutgadas. En cooperaziun e cun la participaziun finanziala da las organisaziuns turisticas da las regiuns Moesa e Viamala realisescha Grischun Vacanzas mesiras da communicaziun per render enconuschent las purschidas turisticas da las destinaziuns ch'èn puspè dal tuttafatg cuntanschiblas. Suenter che las frequenzas da giasts èn sa reducidas massivamain gist suenter l'eveniment, quintan las organisaziuns turisticas che la situaziun sa normaliseschia puspè, sche l'aura è stabila.

Manaschis nizzegian indemnisaziun per lavur reducida

Als manaschis ch'èn pertutgads da las malauras respectivamain da la via serrada, stat da princip a disposiziun l'instrument da l'indemnisaziun per lavur reducida. Da questa pussaivladad saja era vegnì fatg diever, scriva il chantun. Fin ils 22 da fanadur 2024 ha l'Uffizi per industria, mastergn e lavur survegnì 37 preannunzias. 32 da quellas èn vegnidas approvadas.

100 hectaras nuncultivablas

Las malauras han chaschunà donns considerabels vi dal terren agricul en il fund da la Val Mesolcina. Var 100 hectaras èn daventadas nuncultivablas pervia da glitta, laina e glera. Vegnids donnegiads èn plinavant stabiliments d'infrastructura, sco vias forestalas e champestras.

Per l'onn da contribuziun 2024 desista l'uffizi da reducir ils pajaments directs u da refusar contribuziuns per las surfatschas ch'èn pertutgadas da las malauras. Quai pertutga surfatschas che na pon betg vegnir cultivadas pervia da la sedimentaziun da material u che n'èn betg cuntanschiblas, perquai che l'access è destruì. Resguardads vegnan dentant era manaschis d'alpegiada che pon, pervia da las consequenzas da las malauras, vegnir chargiads mo cun restricziuns. Actualmain na pon ins betg far quint che tut las surfatschas possian vegnir recultivadas l'onn 2024. Surfatschas che vegnan recultivadas, ma che na pon anc betg vegnir utilisadas l'onn 2025, survegnan l'onn 2025 las contribuziuns cumplainas.

Lavur da rumida coordinada

Las puras ed ils purs èn vegnids supplitgads da betg cumenzar sezs cun las lavurs da rumida e da surdar naginas incaricas a terzas persunas. Las lavurs duain vegnir exequidas en moda coordinada, per che la gronda quantitad da material possia vegnir transportada davent correctamain e deponida en ils lieus previs. Fin mez avust 2024 vegn in biro d'inschigneria a registrar ils donns vi da las surfatschas utilisablas e vi da las ulteriuras infrastructuras en las vischnancas sco er a coordinar ils ulteriurs pass.

La solidaritad cun las puras ed ils purs ch'èn pertutgads da las malauras, è gronda. L'Uniun purila grischuna ed il Plantahof organiseschan la repartiziun da las donaziuns da pavel ch'èn vegnidas fatgas da manaschis agriculs da differentas regiuns dal chantun. Quest agid è fitg bainvegnì en la val.