Natali Kutsman da Kiev è anteriura architecta d'interiur ed ha chattà lavur grazia ses grond engaschi per emprender tudestg. Er Nataliia Kovalova va ad in curs da tudestg e spera dad in di puspè pudair lavurar sin banca. Insumma sajan enconuschientschas da la lingua neccessarias per fitgar pe en il martgà da lavur. In auter impediment per insumma chattar ina lavur è la tgira d'uffants, uschia Tetiana Bohuslavska. Ma er senza la sfida da la tgira da l'uffant sperescha ella da pudair far bainbaud in curs da tudestg.
20% dals fugitivs da l'Ucraina en il martgà da lavur
Er passa otg mais suenter il cumenzament da la guerra en l'Ucraina vegnan fugitivas e fugitivs en Svizra ed en il Grischun. Tgi ch'è qua pli ditg fa tut tenor er gia part dal martgà da lavur. Actualmain è mintga 5avel fugitiv cun status S ch'è tranter 16 e 64 en il martgà da lavur grischun.
Dals passa 1'500 fugitivs ch'èn actualmain en il Grischun fan stgars 200 part dal martgà da lavur. Quai saja ina quota da circa 20% da las persunas ch'èn en la vegliadetgna da 16-64 onns, uschia mussan las cifras dal chantun. Tenor Marcel Suter, manader da l'Uffizi da migraziun è quai ina buna cumpart. La quota grischuna giascha sur la quota svizra da 13%. Quai saja probabel da contrubuir al fatg ch'i dat en il Grischun dapli plazzas en la gastronomia.
Malgrà ch'ils Ucranais e las Ucranaisas veglian insacura puspè turnar en patria, percorschia el ina buna motivaziun d'integraziun.
Las bleras persunas vulan lavurar e betg esser in burdi per il stadi – ellas vulan esser independentas.
Avant che pudair lavurar emprendan las persunas ina lingua chantunala, en segund pass vegn guardà sch'i dat soluziuns per la tgira d'uffants e lura indermedià ina plazza. Tut quai saja dentant in process che cuzzia, uschia Suter.
Blers en la gastronomia
In terz dals fugitivs cun status S lavuran en la gastronomia, quai en cuschina ubain il service. Sper quai èn els en la branscha da nettegiar, sanadad u l'agricultura, di Gian Reto Caduff, manader da l'Uffizi d'industria, mastergn e lavur. Savens sajan els en professiuns cun pli bassas qualificaziuns ch'en lur patria. La lingua e la tgira d'uffants sajan savens obstachels per entrar en il martgà da lavur. Uschia hajan mammas savens problems da chattar soluziuns da tgirar lur uffants, spezialmain en plazzas cun temp irregular sco la gastronomia.
Cun il cumenzament da la stagiun d'enviern e mancanzas da persunal quinta il chantun ch'anc dapli persunas cun status S pudessan chattar plazzas. Quai saja lura ina schanza per il martgà da lavur grischun. Ins stoppia dentant er esser realistic: avant che las persunas possian cumenzar stoppian ellas savair in tant ina lingua chantunala.
A partir dal schaner augmenta il chantun las capacitads d'integraziun cun tschintg plazzas. Quellas collavuraturas e collavuraturs s'occupan da scolaziuns da lingua e intermediaziun da lavur.
Situaziun en Svizra
En Svizra èn actualmain passa 66'600 persunas cun il status S, quai mussan las cifras da l'emna passada dal Secretariat da stadi per la migraziun. Da quellas èn bun 4'700 integradas en il martgà da lavur svizzer.
