Siglir tar il cuntegn
audio
Alp Suretta: 46 nursas èn idas sur il grip – il chantun na paja betg
Or da Actualitad dals 07.10.2024. Maletg: ANR
laschar ir. Durada: 7 minutas 38 Secundas.

Èsi stà il luf u betg? 46 nursas èn idas sur in grip giu – il chantun na paja betg

Il 25 d'avust èn 46 nursas sin l'alp Suretta en la vischnanca da Nufenen idas a la malura. Ils purs che fan gia dapi prest 20 onns mesiras da protecziun encunter ils lufs èn persvas che gist quels hajan chatschà la muntanera sur in grip giu. L'Uffizi da chatscha scriva en sia disposiziun ch'i na dettia betg avunda mussaments per confermar ch'in u plirs lufs hajan chaschunà il donn e ch'i na dettia consequentamain era nagina indemnisaziun per ils donns. Questa decisiun na fa betg mo ir ils purs da las paraids si, mabain era la Partida populara svizra che fa en ina communicaziun a las medias grevas renfatschas envers ils responsabels da l'uffizi e la cussegliera guvernativa responsabla Carmelia Maissen. Noss redactur Reto Pfister ha retschertgà en chaussa e cun el analisain nus la situaziun.

Reto, èsi enconuschent tge ch'è succedì il davos d'avust sin l'alp Suretta a Nufenen?

Jau hai pudì discurrer cun il chautegia da l'alp da nursas e lez ha declerà la situaziun. Ils 25 d'avust era in di cun brentina spessa sin l'alp e las nursas pasculavian sin ina costa da la val. La saira cura ch'ils pasturs eran sin viadi per ir a rimnar las nursas e metter quellas en il claus da notg han els udì en la brentina co quellas crudavan sur la paraid-crap giu. La fin finala èn 46 nursas crudadas, 33 da quellas erian gia crappadas u hajan anc quella saira stuì vegnir durmentadas dal veterinari. Tenor ils purs èn lufs u in luf-tscherver la culpa. Ins haja chattà fastizs ed excrements, ensemen cun il guardiaselvaschina ch'è stà l'auter di al lieu. Era hajan ins fotografà il luf-tscherver datiers. Ed in di cun tanta brentina na sa mova ina muntanera betg a tala moda, sch'ella na vegn betg chatschada.

La posiziun dal chantun è dentant ch'i na dettia betg avunda mussaments che propi ils lufs sajan la culpa – perquai hai dà ina resposta negativa dal chantun

L'Uffizi da chatscha scriva en in rapport ch'è avant maun a RTR, ch'i na saja betg pussaivel da cumprovar che las nursas sajan vegnidas chatschadas d'in u da plirs lufs. L'uffizi argumentescha ch'ils excrements ch'ins haja chattà na sajan betg stads frestgs, che naginas da las nursas crudadas avevian morsas, ch'igl haja dà ni avant ni suenter quest di stgarps sin l'alp Suretta e ch'ins haja ni ils dis avant ni ils dis suenter vesì lufs en il territori. Cun quests arguments refusa l'uffizi ina indemnisaziun per ils donns ch'igl ha dà.

Sur da tge summa tschantschain nus qua sche tantas nursas van a la malura?

Exact è quai grev da dir, sch'ins quinta dentant che 40 nursas crappan la fin finala è quai in donn da tranter 15'000 e 20'000 francs. Lura vegnan vidlonder ils custs dal veterinari per tgirar las nursas blessadas e correctamain stuess ins anc quintar la lavur ch'ils purs han gì pervia da quest incap. En tut èn ins qua spert sin in donn da 25'000 fin 30'000 francs. Ch'ils purs n'han betg plaschair da purtar sezs quels custs è chapibel. Lura vegn vidlonder che l'alp Suretta è stada ina da las alps ch'ha introducì la protecziun da muntaneras avant ch'igl aveva in luf en la regiun, quai avant bunamain 20 onns ed adina cun bun success.

Ussa sa maschaida era la politica en en quest cas. La PPS ha tramess la davosa emna ina communicaziun a las medias nua ch'ella crititgescha massivamain l'uffizi da chatscha e la cussegliera guvernativa Carmelia Maissen en connex cun il cumportament en quest cas. È questa critica giustifitgada?

Quai che pertutga la lavur da l'uffizi da chatscha n'è la critica per mai insumma betg giustifitgada. L'Uffizi da chatscha è obligà d'intercurir la situaziun suenter stgarps. Sco il manader da l'uffizi Adrian Arquint ha declerà a mai succeda quai cun in schema ch'è en tut ils cas tuttina. Ils guardiaselvaschina che vegnan clamads sin plaz han da giuditgar sch'ils lufs pon avair in connex cun il stgarp u betg. En il cas a Sufers n'èn vegnids chattads nagins fastizs frestgs da lufs. Quai vul dir ni excrements frestgs, ni morsas vi da nursas ed era lufs n'han ins betg vesì gist avant u suenter l'accident. Quai munta che la probabilitad è tenor schema pitschna che lufs eran participads a l'acziun. Quai che Adrian Arquint ha dentant era ditg è che sclauder absolut ina intervenziun da lufs na possian ins era betg.

Sco ils purs fa era l'uffizi da chatscha endretg sia lavur e prenda lura ina decisiun tenor quai ch'els vesan al lieu. Ils pertutgads pon uss trair vinavant las decisiuns da l'Uffizi da chatscha ad ina proxima instanza. La fin finala decida en il mender cas pia ina dretgira sche quai che l'Uffizi da chatscha ha decidì è correct u betg.

Quai è la part che pertutga ils fatgs. La PPS ha dentant era crititgà la posiziun da la regenza. Tge dias ti da quai?

La politica sezza stuess bain savair co ch'il process è mintgamai. Da pretender ch'il schef da l'uffizi avessi stuì esser sin il plaz a Nufenen u che la cussegliera guvernativa Carmelia Maissen duaja acceptar il donn e procurar ch'i dettia in'indemnisaziun adequata n'è betg realistic. Las leschas reglan cura che tge vegn pajà. Qua na po in cusseglier guvernativ betg decider tenor agen gust. E sch'ins vul la finala che las reglas per las indemnisaziuns vegnan midadas lura èsi da midar ellas e gliez fiss la lavur dals politichers e betg da crititgar quels che fan mo lur lavur tenor las reglas vertentas.

Reto Pfister

Producent Surselva / GR Central

Avrir la boxa da profil Serrar la boxa da profil

Reto Pfister è producent e redactur per las regiuns Surselva e Grischun Central.

RTR actualitad 17:00

Artitgels legids il pli savens