Latiers tutgan tranter auter edifizis, vias, lingias d’aua, lingias d’auta tensiun e la lingia da l’Alvra da la Viafier retica. Medemamain vegn resguardada la valur dal terren da construcziun sco er per mobiglias ed indrizs entaifer ils bajetgs. Be ils bajetgs han ina valur da 77 milliuns francs, las vias en calculadas cun bun 22 milliuns francs.
Talas analisas fan il chantun e la Confederaziun sin basa da la lescha da guaud. Quella perscriva che las mesiras per salvar in territori periclità ston d'ina vart esser effectivas, da l'autra vart però er esser economicamain supportablas. Quai munta simplifitgà tranter auter che salvar infrastructura u territori da privels da la natira sco la bova da binzauls na manglass betg custar dapli che la valur da quai che vegn salvà.
Actualmain vegn construì a Brinzauls in tunnel da drenascha. Cun quel speran ils experts che la bova sa quieteschia en l'avegnir. La finamira è tenor ils responsabels tant da la vischnanca sco er dal chantun, da salvar il vitg a lunga vista.
Analisa da la bova al culm en lavur
Entant che l'analisa da pussaivels donns en il vitg è relativamain simpla, saja quai pli grev tar las parts ch'èn en moviment al culm, scrivan ils responsabels vinavant. En il vitg saja svelt pussaivel da chapir e calcular pussaivels donns. Al culm percunter vegnian ils donns calculads cun ina simulaziun da computer. Ins possia calcular bain quant lunsch ch'ina pussaivla bova vegness a val. I saja però grev da dir quant probabel ch'igl è ch'ella vegn a val sco er cura e nua exact ch'i capita.
L'analisa da la bova da muntogna sper la bova sezza er Vazerol, parts da Surava e da Casti che pudessan vegnir tutgads e donnegiads tar pli crudadas da crappa pli gronda e process che suondan. L'analisa da la bova a la muntogna è perquai pli cumplexa e vegn il pli baud a fin la stad 2023.
Bova a la muntogna
En ils secturs vest, Plateau/Front e Caltgeras vegnan observadas vinavant spertezzas che sa reduceschan anc ina giada per il cumenzament da l’onn. Sulettamain il sectur da l’insla mussa actualmain anc adina spertezzas creschentas.
Bova dal vitg
Spertezzas che stagneschan fin levamain sa mussan sin la sbuvada dal vitg. La sveltezza tar la chasina da mesiraziun en il vitg è actualmain tar circa 1.10 meters per onn.
Prognosa
Durant il semester d’enviern ston ins far quint cun ina nova acceleraziun da la bova. En cas da la marschauna e suenter plievgias po la crudada da crappa enconuschenta sin la muntogna puspè crescher.
Or da l'archiv
Per prender la pressiun d'aua or da la muntogna avevan ins fatg in tunnel da sondagi per Brinzauls. Uschia duai il terren vegnir stabilisà. RTR ha accumpagnà la construcziun dal tunnel.
