Aut sur las vischnancas da la Muntogna da Schons, sin 1'800 meters sur mar al pe dal Piz Beverin è Dumagns, ina da las aclas da Schons. Davent da mez fanadur è qua il tagl da fain da culm dà liber. Schebain che far fain è la stad quasi l'activitad principala dals purs e da las puras – il far fain en ils auts para tuttina dad esser insatge spezial. Ella sa legria gia mais avant per ir a far fain da culm, di ina pura da la Muntogna da Schons. I saja strentg, cunquai ch'ins fetschia dapli lavur a maun che giu en val. E tuttina saja far fain da culm sco vacanzas, cunquai ch'els stettian en chamona. Schebain ch'els han surdà la puraria a lur figl, gidan els anc en il manaschi.
Si en las muntognas passa per mai simplamain il temp in zic pli plaun.
I na saja betg uschè bler traffic, ed ins possia giudair in zic pli fitg il temp. E tuttina èn ils temps sa midads. Pli baul saja la prada da Dumagns stada plain glieud la stad. Ins saja s'entupà ed haja gì temp per ina baterlada. Ozendi cun las maschinas saja tut in zic pli spert, quai saja dentant era giu en la val uschia. Ils prads vegnian simplamain elavurads auter ussa.
Regurdientschas
In anteriur pur da la Muntogna da Schons che ha gia da pitschen ensi passentà ina massa primavairas e stads a Dumagns, sa regorda anc oz bain dals temps passads. Il 1956 è el vegnì or da scola – e lura haja el gì ses pli bels temps a Dumagns. En sasez avessan ils giuvenils gì da tgirar la biestga. Savens hajan els dentant fatg tut auter che quai ch'els avessan gì da far. Per exempel hajan els engulà groma u schambun d'insanua ubain fimà. Anc oz cun 85 onns vegn el gugent a Dumagns per passentar in pèr bels dis en ils auts.
