L'amatur d'astronomia Claudio Abächerli vul documentar tut las uras da sulegl en Svizra. Quai èn var 3'500 uras. En il Grischun datti enturn 400 exemplars e las bleras da quellas en la regiun sulegliva da l'Engiadina. L'um pensiunà ch'abitescha en il Valais di ch'ins vulevia gia savair leger las uras avant il temp dals romans:
La glieud ha stuì savair, quant ditg ch'ella possia anc lavurar avant ch'i vegnia stgir.
Maletgs e versets
Ozendi na vegnan las uras da sulegl betg pli duvradas per leger il temp. Ils aspects culturals èn dentant restads: Savens vesan ins las uras ensemen cun in maletg u in verset. Quels versets èn bleras giadas filosofics e tractan il temp, la religiun u l'univers.
Differents temps
Las bleras uras da sulegl chattan ins sin fatschadas da baselgias, bajetgs impurtants ni chasas privatas. Quai èn uras verticalas. Ma i dat era uras radundas, orizontalas e bleras autras. Tut tenor, en tge direcziun ch'ellas èn drizzadas, inditgeschan ellas las uras da l'avantmezdi, mezdi u dal suentermezdi.
Sco quai che Claudio Abächerli di, mussan las bleras uras il temp local e betg il temp europeic central.
Uras da sulegl en il Grischun
-
Bild 1 von 5. Ura da sulegl vid il Hotel Freieck, Cuira. Bildquelle: mad.
-
Bild 2 von 5. Ura da sulegl sin la baselgia da San Giovanni Nepomuk, Mesocco. Bildquelle: mad.
-
Bild 3 von 5. Ura da sulegl sin la baselgia da la vischnanca Grono . Bildquelle: mad.
-
Bild 4 von 5. Ura da sulegl sin il clutger da la baselgia Sogn Gion, Domat. Bildquelle: mad.
-
Bild 5 von 5. Ura da sulegl sin ina platta da marmel, Crimeo Mesocco. Bildquelle: mad.