Siglir tar il cuntegn

Diagnosa ADHS Alessio lavura sco ortulan da cuntradas – er grazia ses ADHS

Tgi che ha ADHS – in disturbi da l'attenziun, iperactivitad ed impulsivadad – è savens dumandà fermamein en il mund. Pli baud che la diagnosa vegn fatga, e meglier ch'igl è. Ma malgrà medicaments e terapias adequatas n'è il s'integrar en il mund da la scola u lavur betg simpel.

L'emprendist d'ortulan da cuntradas tar la «Känguruh Lernstatt»

Alessio che giavischa da vegnir numnà cun prenum ha gia en scolina survegnì la diagnosa d'ADHS. Cun vegnir creschì e cun agid da medicaments ha el lura emprendì d'acceptar quella. En ses emprendissadi sco ortulan da cuntradas tar la «Känguruh Lernstatt» a Cuira ha el emprendì co duvrar sias energias supplementaras per pudair lavurar effizient. I dettia muments nua che quai giaia bain e muments nua ch'el haja dapli difficultads:

Mintgatant hai jau mias tschintg minutas e lura m'agit jau da chaussas che na van betg uschia sco quai ch'jau vi.
Autur: Alessio ortulan da cuntradas en scolaziun
junger Landschaftsgärtner mit ADHS
Legenda: Alessio sa prepara per ses examens El fa l'emprendissadi sco ortulan da cuntrada, ils examens èn il zercladur 2024. RTR

L'emprendissadi che Alessio fa è ina furmaziun EBA, quai vul dir ch'el fa in emprendissadi da dus onns empè da trais. EBA munta Eidgenössisches Berufsattest EBA. Cuntrari al EBA datti EFZ, Eidgenössisches Fähigkeitszeugnis EFZ.

Stemprà en il chau

ADHS è in disturbi en il tscharvè da l'attenziun cun u senza iperactivitad ed impulsivadad. Las persunas èn savens fitg sensitivas. Munta la diagnosa cun iperactivitad, lura sa mussa quai svelt cun esser impulsiv ed agressiv. Munta la diagnosa ad ipoactivitad è quai gist il cuntrari, lura capita bler caos simplamin en il chau dal pertutgà.

En general munta quai che persunas pertutgadas han grondas bregias da sa focussar e filtrar tut las impressiuns enturn els ed ellas. Ils experts discurran dad almain 5-7% da la populaziun svizra ch'ha ina diagnosa dad ADHS. Diagnostitgar il sindrom na saja betg simpel perquai ch'i sa mussia en bleras differentas fassettas, din ils experts. Latiers vegn ch'il tscharvè sa sviluppeschia pli plaun. Quai constatescha er il responsabel da la scolaziun dad Alessio:

Quai è il grev sch'ins ha in giuvenil avant sai da 16 u 17 onns, ma ses tscharvè è pir tar 13 onns.
Autur: Beat Günther responsabel integraziun / Lernstatt Känguruh

Simposi per dapli attenziun

Ina ch'è sa deditgada fermamain al tema d'ADHS è Beata Bundi. Perquai ch'ella è pertutgada en ses conturn privat sco er da professiun cun il tema ADHS ha ella decidì da far in simposi. Pliras occurrenzas areguard il tema ha ella gia organisà, il 2021 era quai in referat davart «Das andere ADHS» da Dr. Astrid Nay, il 2022 «Das andere ADHS – Facetten, Aufklärung, Sensibilisierung und Prävention» e l'onn passà «Multiplikationsmeeting mit der Fokusfrage: Wie bringe ich in meinem Wirkungskreis das Thema ADHS weiter in die Öffentlichkeit?»

Quest onn è il focus sin l'integraziun da persunas giuvenilas cun ADHS en la fiera da lavur. L'occurenza spetga radund 500 participantas e participants, da quai almain 300 online. Il simposi po vegnir persequità directamain qua:

Simposi en la IBW Cuira

Fatgs davart quella malsogna

Avrir la box Serrar la box

  • ADHS è per il solit ertaivel. Numnadamain en 80% dals cas.
  • Quella malsogna resta il bler per l'entira vita.
  • ADHS na munta betg adina ch'ins è iperactiv. La diagnosa senza iperactivitad ch'ins enconuscha cun il num ADS tutga dapi intgins onns er tar il term general ADHS ed ha ussa num ADHS senza iperactivitad. La malsogna po sa mussar sin pliras modas: Mattatschs ed umens èn plitost iperactivs ed impulsivs. Mattatschas e dunnas han plitost difficultads cun l'attenziun, èn siemiadras e malsegiras.
  • Enstagl d'ina iperactivitad externa han blers pertutgads e pertutgadas cun la vegliadetgna ina inquietezza interna. Sco sch'ins avess blers patratgs che van tras il chau e na laschan betg en ruaus ins.
  • Per diagnostitgar ADHS dovran persunas dal fatg cunzunt questiunaris e discurran cun il pertutgà u la pertutgada sezza e cun lur conturn, sco geniturs e persunas d'instrucziun. I dat dentant anc in'autra via a la diagnosa: Cun mesirar la funcziun dal tscharvè. Quai fa per exempel il psicoterapeut Andreas Müller en sia pratica a Cuira.
  • Modas e manieras da terapia datti pliras: Per exempel medicaments, terapia da cumportament u ergoterapia.

La diagnostica

Persunas dal fatg pon gidar da chattar ora sch'ins è pertutgà dad ADHS u betg. In ch'accumpogna gia dapi decennis pazientas e pazients cun ADHS è Andreas Müller. El è psicoterapeut e manader da la Fundaziun per tscharvè e trauma a Cuira. La via a la diagnosa consista per el da trais pass:

  • Discurs cun la pertutgada u il pertutgà e ses conturn
  • Questiunaris standardisads
  • Mesiraziun da la funcziun dal tscharvè cun agid d'in test da concentraziun

Cun mesirar la funcziun dal tscharvè survegn ins resultats pli vardaivels, di Andreas Müller. Discurs e questiunaris sajan memia subjectivs. Quella metoda è adattada per creschids ed er uffants. Il psicoterapeut recumonda dentant da spetgar fin che l'uffant ha almain set onns, perquai ch'il tscharvè sa sviluppia fin lura anc fitg.

Insumma na para la diagnosa da persunas cun ADHS betg dad esser uschè simpla. Sco che Andreas Müller di haja mintga terza persuna ina diagnosa fallada. Dad ina vart perquai che la savida manchia per part anc adina tar il persunal dal fatg e da l'autra vart perquai che persunas cun ADHS hajan savens anc ina malsogna secundara.

Uschia vegn sulet quella malsogna intercurida e betg ponderà che ADHS pudess esser la raschun.

Telesguard dals 21-03-2024

Artitgels legids il pli savens