Siglir tar il cuntegn

75 onns pli tard Perditgas rumantschas sa regordan da la Segunda Guerra mundiala

Ils 8 da matg 1945 – pia avant 75 onns è la Segunda Guerra mundiala ida a fin cun la capitulaziun dals tudestgs. E schegea che la Svizra n'è betg stada involvida en ils cumbats, han ins era qua resentì fermamain las consequenzas da la guerra. Sis perditgas rumantschas sa regordan:

Magdalena Tschuor (*1927)

Ella è creschida si a Rueun cun quatter fragliuns en ina famiglia purila. Da quai che schabegiava sur ils cunfins svizzers ora, n'ha Magdalena Tschuor betg percurschì bler: «Nus savevan be che la guerra è insatge schlet». Ella sa regorda en emprima lingia da la maglia che stueva vegnir raziunada e d'aviuns ch'èn sgulads sur il Grischun ora:

Marylyn Mosca (*1930)

«Ina bandiera ha signalisà la fin da la guerra» – Marylyn Mosca è naschida sin in pitschna insla tranter la Frantscha e l’Engalterra. Il bab era furner per tut l’insla. Durant la guerra na pudevan els betg sa muventar ed era infurmaziuns eran raras. En in cumponiment aveva la giuvna Marylyn Odette Lanion scrit, ch’ella vuless ina giada vesair las muntognas – e quai ha ella finalmain fatg.

Leci e Rosa Simonett (*1922 /*1926 †2020)

Il pèr Simonett n'era anc betg ensemen durant la Segunda Guerra mundiala. Rosa Simonett è creschida si en relaziuns simplas ed il temp da guerra aveva bain anc mess sut squitsch pli fitg sia mamma: «Ins avess bain inqual giadas pudì mangiar dapli che quai ch'i deva».

Leci Simonett ha gì da far servetsch militar durant quest temp. La finiziun da la guerra resta ad el en memoria sco mument da levgiament: «Ins spetgava mo, ch'i dat in ruaus perpeten.»

Oswald Toutsch (*1930)

Era sche la Svizra n’era betg involvida directamain en la guerra, ha Oswald Toutsch vesì ed udì durant sia giuventetgna a Zernez ed en Val Müstair, adina puspè eroplans ch’èn sgulads da notg sur ils vitgs vi. Quai per bumbardar citads vischinantas sco Bulsaun u Milaun. En l’hotel da famiglia sisum il Pass dal Fuorn, eran staziunads plirs schuldads, uschia ch’els vegnivan adina puspè a savair «las novitads da tschella vart dal cunfin».

Pius Bundi (*1927)

«Tut la glieud era quasi siglida ord la pel dal tschaffen». A Mustér haja regì ina atmosfera tut paschaivla ils 8 da matg 1945, sa regorda Pius Bundi. L'um ha resentì differentas consequenzas da la guerra. Sco emprim ha el gì la responsabladad per la fravgia da ses bab. Silsuenter ha el gì da far il servetsch agricul e gidar sin in bain puril a Glion e pli tard ha el fatg part dal servetsch local da la protecziun d'aria.

Infurmaziun registraziun RTR

Avrir la box Serrar la box

Las intervistas cun las perditgas èn tuttas vegnidas fatgas avant il temp da corona en il decurs dal favrer 2020.

RTR actualitad 12:00

Artitgels legids il pli savens