Nino Rota è naschì ils 3 da december 1911 a Milaun. Gia cun 12 onns ha el gì il num d'in «uffant genial», suenter che ses oratori «L'infanzia di San Giovanni Battista» (ch'el ha scrit cun 8 onns) è vegnì preschentà publicamain. Sia mamma ch'era pianista ha guardà che Nino survegnia ina furmaziun musicala solida. Anc il medem onn ha el cumenzà ses studi al conservatori da Milaun. 1925/26 ha el cumponì l'opera da paraula «Il principe porcaro» tenor in raquint da Hans Christian Andersen.
Sch'insatgi manegia che tut quai ch'jau emprov d'exprimer cun mia musica saja in zic nostalgia e bler umor ed optimissem, ma bain, gist uschia vuless jau restar en memoria.
Suenter ses studi tar Ildebrando Pizzetti è Rota ì l'onn 1926 a Roma nua ch'el ha studegià clavazin e cumposiziun tar Alfredo Casella al conservatori Santa Cecilia. Trais onns pli tard ha el terminà ses studi cun success. Sin cussegl d'Arturo Toscagnini ha el studegià dal 1931 fin il 1932 cumposiziun tar Rosario Scalero e diriger tar Fritz Rainer al Curtis Institute a Philadelphia. El ha emprendì d'enconuscher Aaron Copland ed è s'intressà per la folclora americana, per gronds films da Hollywood e per la musica da George Gershwin.
Suenter ses return en l'Italia ha el terminà il 1937 sia lavur da docter ed il 1939 è el daventà professer al conservatori a Bari. In da ses pli enconuschents scolars er Riccardo Muti.
Musica da film
Cun sia musica da chombra ed ovras per orchester ha Rota sveglià l'attenziun ils onns 1930. Il cumponist era in'imitader remartgabel da stils da musica pli vegls. En sias ovras sinfonicas sa mussa en spezial l'associaziun cun musica romantica en il stil da Dvorak, entant che sia fascinaziun per furmas neoclassicas sa mussan en sia musica da chombra ch'è magari detg parodistica.
En total ha Nino Rota scrit la musica per 150 films, tranter auter per classichers sco «La Dolce Vita» (1960) da Federico Fellini, «I clowns» (1970), «Amarcord» (1973), «Il Casanova di Federico Fellini» (1976), «Il Gattopardo» (1963) da Luchino Visconti e «Der Pate» (1972) da Francis Ford Coppola. Rota ha ademplì a moda geniala ils giavischs dals reschissurs ed il success da sia musica sa basa betg mo sin ses concepts melodics mabain er a la relaziun da la musica al maletg.
L'ovra da Rota cumpiglia er diesch operas, 23 cumposiziuns per ballet e tribuna, trais sinfonias, trais concerts per clavazin e trais concerts per cello sco era numerusas ovras per chor e musica da chombra. Il 1973 ha Rota survegnì in Grammy ed in Golden Globe per sia musica da film «Der Pate» ed il 1975 ha el schizunt survegnì l'Oscar per la meglra musica da film per part II da «Der Pate».
Nino Rota è mort ils 10 d'avrigl 1979 a Roma. Ses relasch voluminus vegn tgirà da la Fondazione Cini a Venezia.