Lothar Deplazes (1939–2015) è stà in istoricher medievist, autur da prosa e lirica, editur da las «Ovras» da Gion Cadieli e librettist da trais operas rumantschas.
Diesch onns suenter sia mort, sa dumonda quest’emissiun, schebain ins ha forsa sutvalità si’ovra, quai perquai che Deplazes era d’in natiral modest ed introvertì e forsa era perquai ch’el ha pir publitgà agens texts cun passa 60 onns?
Cura ch’in istoricher daventa librettist
Sco figliol da Gion Cadieli (1876-1952) publitgescha Lothar Deplazes il 1983 las «Ovras», in'ediziun critica da las ovras da Cadieli, ed igl è en quest rom ch’el emprenda d’enconuscher il cumponist Gion Antoni Derungs. Quel aveva numnadamain mess en musica intginas poesias da Cadieli.
Jau vuleva daditg scriver in’opera, mo n’aveva mai chattà in autur per il libret. In di hai jau lura survegnì la visita dad in tschert Lothar Deplazes che jau n’enconuscheva betg ...
Sin giavisch dal cumponist, sa metta Lothar Deplazes a la tschertga d’in tema ord la mitologia alpina che pudess sa cunfar per in’opera rumantscha. L’idea è, che la tematica vegnia silsuenter surdada ad in autur pli etablì. Mo la finala segna Deplazes lura sez il libret, ed il 1986 ha «Il cerchel magic» premiera – ils Rumantschs e las Rumantschas han uss era in’opera!
Il fatg che Lothar Deplazes n’ha anc mai publitgà agens texts litterars cura ch’el accepta da scriver il libret da l’emprima opera rumantscha, è bain ina da las chaussas frappantas en sia biografia professiunala.
Jau hai vulì raquintar in’istorgia che pertutga problems da noss temp. Dentant jau hai lura exprimì quai cun elements da ditgas e paraulas.
Duas autras operas cun librets da Lothar Deplazes e musica da Gion Antoni Derungs suondan: «Il semiader» (1996) ed il «Tredeschin» (2004).
Emprims pass sco autur
Igl è cun passa 60 onns che Lothar Deplazes publitgescha ses emprim cudesch da poesias, las «Enzennas dil cunfar» (Romania e Renania, 2002).
Il 2009 suonda in cudesch cun raquints curts («Termagls dil temps») e lura il 2013 in ulteriur cudesch da poesias («Umbrivas muentadas»), omadus cumparids tar las Ediziuns Mevina Puorger.
Jau n’hai mai chapì pertge che quests cudeschs na sa vendevan bain, pertge la qualitad era qua. Ma forsa n’era la persuna Lothar Deplazes simplamain betg avunda preschenta en il Grischun?