Igl è ina preschentaziun da cudesch a l’engronda – en 80 pajais cumpara la nova autobiografia da papa Francestg il medem mument. En ella sa mussa il pontifex dad 88 onns ina giada dapli sco uman tranter ils umans. Cun passiun crititgescha el guerra ed explotaziun. Il cuntrari pretenda el «cumbattì cun charezza e curaschi».
Pertge anc in cudesch dal papa? Pir il mars passà era cumparida ina biografia autorisada dal papa, en la quala ch’el vegn sez a pled: «Mia istorgia en l’istorgia». L’istorgia da la vita transcontinentala da Jorge Maria Bergoglio, naschì il 1936 a Buenos Aires e dapi il 2013 papa, raquinta da maniera tschiffanta e bain legibla.
Pertge dimena anc in cudesch, che vegn vendì en tut il mund sco «emprima autobiografia dad in papa durant sia vita» – natiralmain perquai ch’el duai vegnir in bestseller mundial, inclusivamain fotografias privatas anc betg publitgadas enfin uss.
«La guerra è narradad e pluffra»
La guerra donnegia adina ils paupers e quels senza pussanza è il messadi principal dal papa. Quai deducescha el dal destin da sia atgna famiglia en l’Emprima Guerra mundiala en l’Italia e dal faschissem, che ses geniturs cumbattevan en «l’acziun catolica».
El lascha raquintar umans da tut il mund, tge che la guerra e l’egoissem han fatg dal mal ad els. Quai è dir da leger.
Staziuns da vita da Jorge Maria Bergoglio enfin al papa Francestg
-
Bild 1 von 7. Ina giuventetgna en l'Argentina -. il teenager Jorge Maria Bergoglio a Buenos Aires. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 2 von 7. Jorge Maria Bergoglio e sia famiglia (senza data):. ses frar Alberto Horacio, Jorge Maria Bergoglio, ses frar Oscar Adrian e sia sora Marta Regina, (davantvart) sia sora Maria Elena, sia mamma Regina e ses bab Mario Jose Francisco. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 3 von 7. In per tuttas e tuts –. cardinal Jorge Maria Bergoglio a Buenos Aires en la metro en discurs cun in passagier (senza data). Bildquelle: Keystone.
-
Bild 4 von 7. In fan da ballape – . papa Francestg aveva sco cardinal en l’Argentina ina carta da fan dal club da ballape San Lorenzo de Almagro. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 5 von 7. «Buona sera». ils emprims e suenter legendars pleds dal nov papa Francestg cur ch’el era sa mussà per l’emprima giada a la publicitad suenter sia elecziun la mesemna, ils 13 da mars 2013 la saira. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 6 von 7. Ils 19 da mars 2013 – . l'introducziun en l'uffizi a Roma. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 7 von 7. Papa Francestg è il 266avel papa –. e Jorge Maria Bergoglio è l’emprim papa da l’America dal Sid. Bildquelle: Keystone.
Il papa maina en praschuns da tortura, en champs da fugitivs fullanads, lascha discurrer dunnas violadas, persunas indigenas stgatschadas, persunas pertutgadas da violenza sexualisada da spirituals ed anc bleras autras. Cun ellas vul el esser solidaric.
Dieu è da la vart da quellas e quels senza pussanza
Il titel «Spera» sa referescha a la tenuta da basa cristiana, dad ir cun curaschi e charezza en l’avegnir. Er e gist cur che la situaziun mundiala na para betg a dar motiv da far quai.
La raspada da la baselgia duai vegnir integrada. Il clerus saja e restia bain masculin, la baselgia dentant saja feminina, ina mamma che perdunia a tut las persunas e prendia si ellas en amur.
Il schema da masculin e feminin dal papa resta dimena tradiziunal.
Il papa pretenda bain vehementamain respect per las dunnas, surtut per mammas e muniessas. Ma las dunnas na dastgian betg vegnir «masculinisadas». Quai vegnissan ellas, uschia ses avis, entras l’ordinaziun sacerdotala.
La vita dal papa – in viadi mundial tar ils umans
-
Bild 1 von 15. In papa per tuts e tuttas –. er il papa porta in bratschlet d’identificaziun sco ils migrants africans ch’el salida qua a Bologna. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 2 von 15. Ina speranza per blers umans cartents – . il papa tar la tradiziunala benedicziun da Urbi et Orbi suenter la messa da Pasca. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 3 von 15. Memia progressiv per ils ins, memia conservativ per las autras –. il papa frunta a Roma ed en la baselgia sin fitg differents interess. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 4 von 15. Il Vatican – . nua che perfin ils gronds da quest mund sesan davant il pult e betg davos, il 2017 era Donald Trump. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 5 von 15. In omagi a Lampedusa –. il 2013 in cranz en onur da quellas e quels che han pers lur vita cun ir sur mar en tschertga da la fortuna. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 6 von 15. Tar quels che han da basegn da sustegn –. il papa il 2016 en la regiun da terratrembel taliana dad Amatrice. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 7 von 15. En visita tar las Naziuns Unidas ONU a New York –. il 2015. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 8 von 15. En viadi tar ils catolics e las catolicas da quest mund –. a Philadelphia il 2015 tar ses viadi en ils Stadis Unids. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 9 von 15. En visita a Mexico –. il 2016. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 10 von 15. Viadi a Jerusalem – . il papa al mir sontg cun in rabin betg enconuschent. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 11 von 15. En visita en la Chasa alva –. tar president Barack Obama a Washington il 2015. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 12 von 15. En visita a Nairobi –. Kenia, il 2015. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 13 von 15. En visita en la Korea dal Sid – . il 2014 ad ina messa da beatificaziun da 124 martirs sidcoreans. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 14 von 15. En visita en la Cuba –. era tar l'anteriur leader Fidel Castro, il 2015. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 15 von 15. Adina sut protecziun svizra – . in gardist svizzer en onur ad in'arrivada dal papa. Bildquelle: Keystone.
Envers autras baselgias e religiuns sa mussa papa Francestg avert. Auter che ses antecessur na para il papa actual betg a defender in monopol da vardad – ma quel da la charitad.
Tut tenor tenuta gesuitica emprendia el tant da la sabientscha dad animists mongols sco era da l'islam schiitic, envers il qual ch’el fa gronds pass. Mo ensemen possian ins confruntar l’odi cun l’amur e la guerra cun la pasch.
Il cudesch da mia vita è l’istorgia dad in viadi da speranza, in viadi, che jau na pos betg separar, dal viadi da mia famiglia, mes pievel, da tut il pievel da Dieu.
El sez saja mo in uvestg da Roma. In uman che vul viver cun auters umans. Per esser ventiraivel na dovria betg in surconsum ch'explotescha auters. I bastia buna musica, gieu e sport, kino, cultura e cuminanza vivida.