Siglir tar il cuntegn
audio
In onn suenter il rapport d'abus – in cuc en baselgia
Or da Vita e cretta dals 13.10.2024. Maletg: Keystone
laschar ir. Durada: 17 minutas 37 Secundas.

L'abus en baselgia catolica In onn suenter il rapport d'abus – in sguard en baselgia

Dapi passa in onn fa stremblir in rapport la baselgia catolica en Svizra: il rapport davart l’abus sexual en ils conturns da la baselgia catolica.

Per blera glieud era lura la mesira plaina. En tut la Svizra èn extradas persunas da la baselgia. Uschia er en las quatter plaivs catolicas a Glion e conturns, raquinta la collavuratura pastorala Flurina Cavegn-Tomaschett.

Portrait Kirche Basis Synodale Kirche
Legenda: La teologa Flurina Cavegn-Tomaschett è collavuratura pastorala per las plaivs da Glion, Sagogn, Schluein e Sevgein. RTR

Blers umans han ditg adia a la baselgia

Ils emprims dus enfin trais mais suenter ch’il studi era cumparì, sajan extradas tantas persunas da las quatter plaivs catolicas Glion, Sagogn, Schluein e Sevgein sco uschiglio durant l’entir onn:

Adina puspè scalinavi a l’entrada e lura savevas exact, oz porta il pot puspè ina brev recumandada e quai muntava lura in’extrada.
Autur: Flurina Cavegn-Tomaschett collavuratura pastorala

In temp cun grondas turbulenzas ed in cun ina gronda malsegirezza tar las parochianas ed ils parochians, di la teologa.

Las cifras nair sin alv han confermà ils suspects

Damai che la tematica era gia enconuschenta oravant tut da la Germania, ch’aveva era gia fatg tscherts studis hajan ins pudì ir da quai anora ch’i na vegn betg ad esser auter en Svizra.

Ma cura ch’ins vesa lura nair sin alv tscherts resultats, sche lura è quai natiralmain schon da quai che scurlatta fitg.
Autur: Flurina Cavegn-Tomaschett teologa

Fertant ch’ils ins han ditg adia, èn auters umans restads ed èn vegnids cun lur dumondas. I sajan stadas dumondas da malsegirtads ma er in basegn da discurrer da sentiments e consternaziuns.

Tuttina, di Flurina Cavegn-Tomaschett, sajan els era vegnids confruntads cun solidaritad:

Umans, ch’èn fitg datiers da nus u da la baselgia, han era vulì far curaschi a nus en quels discurs, han ditg, ah, gea, nus duvrain vus pli che mai.
Autur: Flurina Cavegn-Tomaschett collavuratura pastorala

Quai haja schon gidà en l’entira discussiun, schebain ch’ella sco dunna e laica saja stada in zic main en il focus da tut las reproschas, che sajan vegnidas fatgas.

«Prender posiziun PER las unfrendas, quai fiss atgnamain la tenuta!»

L’abus è era stà tema en il pled sin via da Marcel Köhle. Igl è in veritabel pledoyer a favur da las persunas pertutgadas da l’abus.

L’abus saja in «no-go» absolut, di l’anteriur spiritual ed el pretenda 100% sustegn per ils pertutgads e las pertutgadas. Per far quai bastass tenor el in sguard en la bibla.

Il pled sin via da Marcel Köhle

Avrir la box Serrar la box

En l'emissiun «Vita e cretta» da questa dumengia va ei per il tema digl abus ella Baselgia catolica. Jeu hai ditg studegiau sche jeu duei era far il «pled sin via» tier quella tematica ni buc. – Gnanc tgisà ch'igl abus sexual ei absolutamein in «no-go»... mo enzaco fuss ei era da mia vart in «no-go» da quescher en quella damonda e da buca tematisar quei inagada en in «pled sin via».

Mirar naven, quescher ni relativar l'entira problematica, quei ha la Baselgia fatg dètg avunda ils davos decennis. Per part eis ei fetg turpegiont da veser co certs responsabels dalla Baselgia han reagau: contas gadas han els plitgunsch cartiu als delinquents che allas unfrendas, mo perquei ch'ei astgava buca schabegiar en ina veta celibatara? Contas gadas han ils responsabels cuschiu, mo per mantener la pareta e fassada da sontgadad ed infallibladad? Contas gadas han els installau ils delinquents en ina nova plazza en in' autra pleiv, mo ord fallida capientscha da perdun e remischun?

Plaun plaunsiu vesan ussa era ils responsabels dalla Baselgia ch'els han procurau cun lur agir dils davos decennis per bia suffrientscha tier las unfrendas ni meglier detg, cun traschlar da prender posiziun per ellas. – Prender posiziun PER las unfrendas, quei fuss atgnamein la dretga tenuta! Quella capientscha ei insumma buca nova ed ei tonscha persuenter (e quei era per ils responsabels dalla Baselgia) da dar in sguard ella Bibla! Els evangelis fa negin auter che Jesus attents nus ch'ei dat ina responsablad per ils pigns e fleivels e ch'ins astga buca far maldiever da quella responsabladad. El di: «Tgi che dat scandel ad in da quels pigns che creian en mei, per lez fuss ei meglier, sch'ins pendess ad el ina mola mulin entuorn culiez e sfundrass el giufuns la mar.»

Quella passascha ei per mei in dils pli ferms plaids che la Bibla tradescha a nus da Jesus. E ual la schelta da quels maletgs «pender ina mola mulin entuorn culiez» e «sfunsar il delinquent ella mar» muossan mi che la tenuta da Jesus ei fetg resoluta ella damonda digl abus. – Clar che nus astgein buca prender quella sentenzia plaid per plaid e castigiar ils delinquents sin quella moda, mo ella muossa tuttina ch'igl abus ei absolutamein in «no-go»!

La medema tenuta giavischass jeu era da tut ils responsabels dalla Baselgia e da tut quels che vegnan confruntai cun damondas digl abus. Quei ei il minimum che las unfrendas astgan spitgar dad els! Mo il medem mument spitgass jeu quei era da nus tuts! Quescher e mirar naven sch'in abus schabegia ei ozilidi daveras in «no-go»!

En ils evangelis fetschia Jesus attent, ch'i dettia ina responsabladad per ils pitschens e flaivels e ch'ins na dastgia betg far maldiever da quella:

El di: «Tgi che dat stgandel ad in da quels pitschens che crain en mai, per lez fissi meglier, sch'ins pendess ad el ina mola mulin enturn culiez e sfundrass el giufuns la mar.» Quella passascha è per mai in dals pli ferms pleds che la Bibla tradescha a nus da Jesus.
Autur: Marcel Köhle Pled sin via, 13. d'october 2024

Tge dumondas che Flurina Cavegn-Tomaschett ha sezza envers la baselgia e dapli da la relaziun tranter temp da reacziun e credibilitad da la baselgia ha ella tradì en il discurs cun «Vita e cretta».

audio
In onn suenter il rapport d'abus – raquint or da la baselgia
ord Vita e cretta dals 13.10.2024. Maletg: Keystone
laschar ir. Durada: 57 minutas 18 Secundas.

Vita e cretta 08:00

Artitgels legids il pli savens