Durant la pagliola sviluppan bleras dunnas forzas da liunessas, il medem mument datti paucas situaziuns pli vulnerablas. E situaziuns vulnerablas provocheschan violaziuns. Ma tge vul insumma dir violenza durant ina pagliola? Sco violenza vala mintga acziun che surpassa ils cunfins da la pagliolanca. La violenza fatga atras en quel process po esser da natira fisica u psichica.
Cliccar sin la cartulina per leger vinavant
«Vus na vulais betg metter en privel l’uffant, u bain?»
La violenza psichica è mintgatant fitg subtila. Per exempel metter sut squitsch, far tema («Vus na vulais bain betg metter en privel l’uffant, u bain?») u sa futrar ed ignorar ils dretgs e giavischs da la pagliolanca. Furmas pli groppas da violenza psichica èn offender, sbragir si, rir u perfin insultar la dunna.
Tar la violenza fisica èn tagls perineals senza avertiment ed examinaziuns vaginalas groppas u senza lubientscha da la pagliolanca frequents.
Perquai ch’i na dat betg statisticas davart tals surpassaments durant pagliolas, ramassa ed evaluescha l’uniun «Gewaltfreie Geburtshilfe» ils raquints da dunnas pertutgadas. Cunquai che mintga dunna ha autras premissas e basegns, è ina da las difficultads, gist quai che pertutga la violenza psichica, che betg mintga dunna resenta il medem sco violenza. Monika Di Benedetto na vesa quai betg sco in problem: «Nus prendain serius mintga dunna en ses sentiment. Mintga persuna porta sia bulscha, e nus tuts avain in’istorgia.»
Donn collateral dunna
Mintga pagliola è in’experientscha unica, e tuttina han blers raquints da dunnas pertutgadas insatge communabel. Las pagliolancas na sa sentan betg prendidas seriusas, impussantas e ch’i saja simplamain «vegnì fatg» cun ellas. Ch’i sajan vegnidas tractadas sco in object, or dal qual ins sto prender ora in poppin, tut tenor il credo: «Basta che l’uffant saja saun.»
Sch’ins dat in sguard enavos en l’istorgia, pon ins probablamain constatar ina midada da paradigma: Pli baud, cur che dunnas parturivan savens anc in uffant suenter l’auter, era la sanadad da la mamma l’emprima prioritad. Ditg curt: Perder ina dunna che po parturir anc blers uffants u perder ina mamma che ha gia blers uffants era in donn pli grond che da perder in poppin. Perquai che oz parturescha ina dunna en Svizra en media mo pli 1,5 uffants, èn ils uffants daventads bler pli signifitgants.
Oz stoi ir bun en emprima lingia a l’uffant – sch’i sto esser a cust da la mamma. Tuttina na vegn betg gugent discurrì da quest problem, anzi savens vegnan bagatellisads ils raquints da pertutgadas. Violenza durant la pagliola para d'esser in dals ultims tabus en nossa societad.
«Ella n’è betg fatga per parturir»
Violenza durant la pagliola pon commetter docters e doctoressas, dunnas da part, ma er il partenari u autras persunas preschentas. Violenza datti durant pagliolas a chasa, en ina chasa da parturir e sa chapescha er a l’ospital.
Pagliolas èn daventadas pli segiras che avant 120 onns, il medem mument cuntinuescha il trend da patologisar la gravidanza e pagliola. Be pli 6 da 100 dunnas partureschan lur uffant senza intervenziuns medicinalas. Il dumber d’inducziuns è sa redublà durant ils davos 20 onns. La rata da tagls cesarians è en Svizra gia ditg sur 30% – entant che la WHO cusseglia mo 10 fin 15%. Bleras dunnas sa sentan laschadas sulettas en talas situaziuns, èn mal infurmadas davart lur dretgs.
Cler è: Tema e stress èn tissi durant la pagliola. Bunamain 97% da las dunnas en Svizra partureschan en in ospital. Là è la probabilitad pli gronda da daventar victima da violenza, quai scriva Christina Mundlos en ses cudesch «Gewalt unter der Geburt». Il ristg crescha cun l’augment da differents interess. Dapli persunas ch’èn preschentas durant ina pagliola, dapli interess particulars ch’i dettia e pli grond daventa il ristg ch'ina da quellas persunas saja pronta da sfurzar tras ses interess.
«Uschiglio essan nus qua anc damaun»
En clinicas dettia er pli savens intervenziuns – il process da la pagliola vegnia accelerà pli savens. La dunna da part Sara Lehner discurra lura d’ina «cascada d’intervenziuns». Quai vul dir che ad in’intervenziun suonda savens ina proxima.
Esser en speranza e parturir n’è betg pli insatge che sveglia natiralmain fiduzia, ma igl exista er fitg blera tema. E lura pli gugent intervegnir trais giadas memia bler ch'ina giada memia pauc.
In factur che cumplitgescha tut è che pagliolas na sa laschan betg propi planisar. Il medem mument ston ils ospitals far profit. In motiv per la malpazienza e l’auta rata d’intervenziuns pudess esser er il sistem da rendaquint. La naschientscha spontana senza intervenziuns è a la fin dals quints la main lucrativa. I dat ina pauschala, independentamain da la durada da la pagliola e quant persunal che vegn duvrà. Diagnosas ch'han per consequenza intervenziuns percunter pon vegnir messas a quint supplementarmain. Ditg curt, la sanadad publica en Svizra motivescha d'intimar las pagliolancas da parturir pli svelt pussibel.
Renconuschientscha fiss l’emprim pass
En media naschan en Svizra mintga di 240 uffants. Sche nus partin quella cifra cun 4, lura vesain nus che mintga di datti en Svizra 60 dunnas che fan experientschas nungiavischadas u traumaticas durant la pagliola. Questa cifra resulta d’in studi da l’onn 2020 da la Scola auta da Berna (BFH). La cifra inuffiziala saja segir anc pli auta, di Monika Di Benedetto da l’uniun «Gewaltfreie Geburtshilfe». Savens na sajan dunnas gnanc conscientas ch’ellas èn daventadas unfrendas da surpassaments. Mintgatant han ins mo «in curius sentiment» suenter la pagliola. E bleras dunnas na vulan gnanc discurrer dal passentà e vulan mo emblidar.
Displaschaivlamain na dettia betg propi perscrutaziuns davart il tema, er sch’i saja enconuschent che las consequenzas da talas experientschas possian esser fatalas. La relaziun cun il partenari e u cun l’uffant possia vegnir disturbada ed esser in disturbi da stress posttraumatic fitg pesant. «Perquai fiss la renconuschientscha dal problem in emprim pass impurtant per chattar soluziuns», di Monika Di Benedetto.
Preparaziun è l’a e l'o
L’uniun «Gewaltfreie Geburtshilfe» ha inoltrà perquai ina petiziun. Ina da las pretaisas principalas è che la pagliola manada d’ina spendrera (hebammengeleitete Geburt) vegnia promovida, ch’ina tgira in ad in daventia standard durant la naschientscha e ch’il problem da surpassaments vegnia perscrutà seriusamain. Che las cundiziuns da lavur stoppian vegnir meglieradas en ils ospitals, pledescha er la dunna da part Sara Lehner.
Nus avain nauschas pajas ed essan savens bler memia pauc persunal per la lavur ch’i fiss da far. Fitg bler vegni avant che nus avain ina dunna da part che ha da guardar da dus fin trais pagliolancas il medem mument. Perquai essan nus bler sut stress ed avain memia pauc temp per accumpagnar bain las dunnas, quai sto sa midar.
Er per las dunnas sezzas saja impurtant da sa preparar avant ina pagliola. En mintga cas vali: La pagliolanca sto esser infurmada davart ses dretgs e sias pussaivladads, ella sto esser en forza e pronta da surpigliar responsabladad per trair decisiuns er en situaziuns difficilas durant la pagliola. Sa chapescha dovri per quai in accumpagnament e circumstanzas che sustegnan tut quai.
