RTR: Animals èn adina puspè tema en il Parlament federal. Ils ultims onns avain numerusas giadas discutà dal destin dals lufs en Svizra. Quella giada èsi dentant ils asens che muventan ils parlamentaris. Pertge quai?
Adrian Camartin: I va qua per l’ordinaziun per la protecziun dals animals. Quella vegn il mument revedida e la cussegliera naziunala liberaldemocratica Anna Giacometti pretenda en sia moziun ch'ils asens ed ils mils vegnan tractads meglier.
Oz èsi uschia che l'ordinaziun na fa nagina differenza tranter asens, mils e chavals. Tuts fan part da la medema gruppa e vegnan perquai era tractads tuttina. Quai saja dentant fauss, di Anna Giacometti.
Per exempel il pail. Auter che tar ils chavals na protegia quel betg ils asens da la plievgia. I saja perquai impurtant ch'asens e mils hajan adina ina susta. L'ordinaziun resguardia dentant memia pauc questas differenzas, era quai che pertutga la vita sociala dals animals. I saja per exempel cumprovà ch'asens pateschian da la solitariadad e perquai duai vegnir nudà en l'ordinaziun ch'ins na dastgia betg tegnair persul in asen u in mil.
RTR: Tar il Cussegl federal para ella d’avair survegnì udida per sias pretensiuns.
Adrian Camartin: Gie, quai constat. En sia resposta ha la regenza annunzià da vulair resguardar en l'ordinaziun la dumonda dals contacts socials tranter ils asens ed ils mils, dals quals i dat en Svizra da quai da 11'000 tocs.
Per Anna Giacometti è la resposta positiva dal Cussegl federal en mintga cas in success che legra ella zunt fitg, ha ella gea era gia tegnì asens en la Bregaglia.
RTR: La liberala grischuna n’è betg la suletta ch'ha questa sessiun in'atgna fatschenta che vegn tractada dals collegas. Era Martin Candinas da l'Allianza dal Center vegn a guardar exact tge ch'il Cussegl dals chantuns decida. Tar el vai per las segundas abitaziuns.
Adrian Camartin: In tema che vegn adina puspè, questa giada vai per la dumonda quant fitg ch'ins dastga renovar u engrondir abitaziuns u chasas. L'iniziativa cunter la construcziun dad abitaziuns secundaras ha numnadamain era qua influenza sin abitaziuns e bajetgs ch’existivan gia avant la votaziun dal 2012.
Tgi che vul per exempel investir en in bajetg vegl dastga far quai. Dentant tut tenor, sche novas abitaziuns vegnan stgaffidas u sche l’entir bajetg vegn stgarpà giu, poi esser che quellas na pon betg pli vegnir vendidas sco abitaziuns secundaras. Quai vul l'iniziativa parlamentara da Martin Candinas midar. I duai plinavant er esser pussaivel da stgarpar giu il bajetg e construir in nov en in auter lieu da la parcella.
Il Cussegl naziunal ha gia dà glisch verda, ussa dependi tge che la chombra pitschna dal Parlament federal decida. Quai lura en la segunda emna da la sessiun da primavaira. Jau spetg qua ussa ina debatta pulit animada. In Gea avess numnadamain consequenzas impurtantas, cunzunt era per nossas valladas, nua ch'i dat bleras chasas che ristgan dad ir en muschna.
RTR: Nua èsi vinavant da spetgar cun debattas animadas las proximas trais emnas a Berna?
Adrian Camartin: Interessant vegni segir tar la lescha da tubac. Quella sto vegnir revedida perquai ch'il suveran ha ditg Gea a l'iniziativa per proteger ils uffants da la reclama da tubac il 2022. Il Cussegl dals chantuns ha gia decidì intginas excepziuns, per exempel per il sponsoring d’occurrenzas. Quai duai, tut tenor, vinavant esser pussaivel. Ils iniziants n’èn chapaivlamain betg cuntents cun quai e vegnan ussa en il Cussegl naziunal ad empruvar da curreger quai.
E lura tracta il Cussegl naziunal sco emprima chombra era la E-ID, la lescha per introducir in'identitad electronica en Svizra. Avant trais onns è in’emprima emprova ida da l'aua giu. Il suveran n’ha betg vulì che firmas privatas mettan a disposiziun l'infrastructura per quella. Il Cussegl federal ha silsuenter anc ina giada lantschà da nov il project. Ussa duai tut vegnir da la Confederaziun, sco per exempel era tar il passaport u la charta d'identitad. La cumissiun correspundenta beneventa la proposta ch'è ussa sin maisa. Da discutar dat dentant anc quant ferma che la protecziun da las datas sensiblas duai esser. Qua van las opiniuns in ord l'auter.