I domineschan plazzas entiras: Statuas che duain regurdar a persunas che han influenzà il lieu, la citad u la vischnanca. Dentant tge far cun statuas da persunas ch'eran era involvidas en la colonialisaziun – en il commerzi cun sclavs? Quella dumonda vegn fatga en connex cun la debatta dal rassissem ch'è vegnida lantschada suenter la mort da l'Afroamerican George Floyd tras in policist.
David de Pury è ina tala persuna: 600 milliuns francs ha el relaschà suenter sia mort dal 1786 a la citad da Neuchâtel. Per quella summa è el vegni onurà cun ina statua da bronz. Ina petiziun vul davent cun quella. I na possia betg esser ch'ina persuna ch'è responsabla per la paina da passa 55'000 sclavas e sclavs vegn mussada sco bainfattur, di il «Collectif pour la mémoire» che ha lantschà la petiziun e che ha fin uss rimnà bunamain 2'500 suttascripziuns.
La gruppaziun vul era che l’istorgia dal colonialissem da la Svizra vegn tractada. En il passà han ins manchentà da tematisar il colonialissem en l’agen pajais di era l'istoricra Tanja Hammel. La debatta ch'è vegnida lantschada uss, saja ina schanza per prender suenter in'impurtanta part da l’istorgia da la Svizra era en scolas, museums ed en las medias. Ella na saja betg per eliminar dal tut las statuas. I dettia autras soluziuns. Sco per exempel ina sort santeri per statuas nua ch’ins po emprender da l’istorgia. Dentant da laschar la statua entamez la citad na propona Tanja Hammel betg. I na saja betg il purtret da la societad che vegnia represchentà. Per exempel na sajan era betg da vesair statuas da dunnas. Perquai fissi tenor ella in gudogn da metter la statua en in auter lieu che gida lavurar si l’istorgia dal colonialissem svizzer.
Be perquai che la Svizra n'aveva betg atgnas colonias na vul quai betg dir ch'ella n'è betg stada part dal sistem colonial.
Laschar la statua là nua ch'ella è, quai vul Thomas Facchinetti, il president dal Cussegl da cumin da Neuchâtel. El vul dentant agiuntar la statua per sclerir la populaziun davart il passà.
A quel reguard èn tuts perina – che la rolla da la Svizra en il colonialissem sto vegnir pli preschenta.