Tge munta quest cas da frenesia en la Glaruna per nus?
Quai munta per nus ch'i vegn constatà quai che nus savevan atgnamain schon daditg, numnadmain che la frenesia è svanida tar chauns, giats e vulps dapi lung temp en Svizra, dentant che nus avain anc adina in reservuar da frenesia tar ils utschè-mezmieur - quai che n'è betg nunenconuschent, ma igl è impurtant dad avair mesiras preventivas.
Èsi pussaivel ch’i pudess er dar cas en il Grischun?
Teoreticamein è quai pussaivel. La statistica dals ultims 30 onns mussa ch'igl ha dà 7 cas, pia mintg'auter onn u mintga trais onns datti in cas. Impurtant n'è betg nua ch'i ha dà in cas, mabain ch’ins sa deporta endretg - quai vul dir persunas che vegnan en contact cun uschè in utschè-mezmieur èn obligads da sa tegnair vid tschertas mesiras per betg sa metter sez en privel.
Sa la frenesia dal utschè-mezmieur era vegnir derasada sur auters animals?
Na nus discurrin qua betg da la frenesia terrestra, pia la furma che vegn avant tar chauns e giats, mabain la furma che vegn avant tar il utschè-mezmieur ed ina derasaziun tar auters animals è strusch pussaivla u mai vegnida descrita ils davos onns. Il carstgaun po dentant vegnir infectà da omaduas furmas.
Co sa protegins il meglier?
Betg tutgar en ils animals malsauns, alarmar la surveglianza da chatscha e las organisaziuns sco «Stiftung Fledermausschutz Schweiz» e lura èn ins sin la vart segira.
Sto la populaziun far quitads?
Na, la populaziun na sto betg far quitads perquai che quellas persunas ch’èn stadas pertutgadas en quest cas èn vegnidas contactadas. Ins ha fatg ina analisa da ristga e fatg tschertas mesiras preventivas, uschia che quest cas è serrà giu per nus. Nus vulain dentant profitar da quest cas per puspè ina giada sensibilisar la populaziun co sa depurtar en il cas ch’ins chatta uschè in animal malsaun.
Era betg, sch’ins considerescha ch’igl è ina malsogna potenzialmain mortala per il carstgaun?
Sch'ins na fa nagut, è la frenesia natiralmain mortala per il carstgaun, perquai èsi impurtant da prender mesiras per betg vegnir infectà. Dentant in utschè-mezmieur na morda betg simplamain uschia, i sto schont esser ina situaziun speziala. Impurtant è simplamain da betg tutgar en animals malsauns ch'èn giun plaun e far la reflexiun ch'i pudess esser che quest animal ha la frenesia.
Co san ins identifitgar sco persuna normala, ch’in utschè-mezmieur è malsaun u ha forsa schizunt la frenesia?
In indizi è sch'ins chatta in utschè-mezmieur durant il di zanuas sin via. Lura sa insatge betg constar, perquai che quels animals èn activs la notg. Ed er sch'il animal na scappa betg, lura constat insatge betg. Dapli na ston ins atgnamain betg savair sco persuna senza bler savida dal fatg.
