Domat serra cun in gudogn dad 1,35 milliuns francs. Müstair cuntanscha il 2022 in surpli dad 1,47 milliuns. E davart Laax stat scrit cun lingias grassas en la gasetta «Puspè in onn da record»: la vischnanca noda in surpli da 5,1 milliuns en ses quint annual da l’onn passà. I tuna paradox, ma corona n’ha betg fatg donn a las finanzas communalas, anzi. La pandemia ha procurà per dapli entradas da taglia d’interpresas, hotels u da venditas d’immobiglias.
En general creschan las entradas da taglia, magari perfin pervi da pensiunads da la Bassa. La FMR dat ina survista co che las vischnancas han profità l’onn passà.
Pandemia sco motor economic
«In trend ordvart positiv» sa manifesteschia tar las 43 vischnancas che hajan fin uss inoltrà lur rendaquints dal 2022 al chantun, di Thomas Kollegger, manader da l’Uffizi da vischnancas. Ina conclusiun definitiva possian ins dentant pir trair, cura che tuttas vischnancas hajan inoltrà ils rendaquints.
Pliras raschuns hajan manà al trend positiv: «Ins po constatar la buna situaziun economica dal 2022. En differentas branschas han ins gì in bun onn, quai sentan ils cumins», di il manader da l’Uffizi da vischnancas.
Il turissem haja profità da blers giasts durant corona. L’industria d’export haja era fatg gudogns durant la pandemia, interpresas concretas na less il manader d’uffizi dentant betg numnar. Era il consum privat haja procurà che las firmas hajan fatg bunas fatschentas.
Entras gliez han las vischnancas gì bels retgavs da taglia sin gudogn da las persunas giuridicas, vul dir da las interpresas. Era las entradas fiscalas da persunas natiralas èn s’augmentadas perquai che l’economia marschia bain.
Chareschia immobiglias
In auter effect da la pandemia: Las immobiglias èn stadas tschertgadas pli che mai. Gliez ha chatschà ad aut ils pretschs. Gist las vischnancas en las destinaziuns desideradas han fatg cassa.
Pertge tar la vendita da chasas da vacanzas incassescha il fiscus la taglia sin midada da maun. Vitiers vegn la taglia sin il gudogn d’ina vendita. «En las vischnancas da l’Engiadin’Ota sentan ins en il quint communal ils transfers d’immobiglias», di Thomas Kollegger.
El menziuna era Claustra, Tavau, Scuol e Tujetsch che hajan il 2022 anc ina giada gì in augment da taglias spezialas sin immobiglias. A San Murezzan saja sa reducì l’onn passà il retgav or da questas taglias – quai però perquai che l’onn precedent saja stà oraifer redaivel.
Entradas grazia a persunas pensiunadas
Las bunas entradas communalas èn uschia la summa da pliras raschuns. Tschertas vischnancas fan daners cun las ovras idraulicas e cun vender energia da participaziun pli chara. Ina u l’autra vischnanca po renovar ina concessiun per ina ovra e survegn en in dai ina summa considerabla.
Puspè autras vischnancas – cun pes da taglia attractivs – tiran natiers potents pajataglias. E tschertinas sentan era in zichel ils pensiunads che sa decidan da prender domicil en il Grischun, cunzunt da pensiunads che sa laschan pajar ora il chapital da la cassa da pensiun.
La NZZ ha descrit il mars passà a moda detagliada quanta taglia ch’in pensiunà sto pajar, sch’el retira ses chapital da pensiun. En ina tabella ha la gasetta mussà a maun d’ina persuna maridada e da confessiun catolica las tariffas da taglia en l’entira Svizra.
Las tariffas grischunas tutgan tar las favuraivlas. Gist tar summas da chapital a partir dad in milliun po ina midada da domicil render – cunzunt sch’insatgi ha gia ina abitaziun da vacanzas en il Grischun.
«Questas taglias sin prestaziuns da chapital restan lura en il Grischun», di il manader da l’Uffizi da vischnancas. Quai vala era sch’ina persuna ha vivì sia entira vita en la Bassa.
Anc autras raschuns per finanzas legraivlas
Betg mo dapli entradas rendan legraivels ils rendaquints dal 2022. L’Uffizi da taglia enumerescha anc autras raschuns che procuran per finanzas communalas solidas : Ils tschains èn anc stads bass il 2022. Far daivets n’ha betg custà tant. Igl è stà pli simpel da finanziar investiziuns. Las fusiuns han medemamain gidà. Refurmar la gulivaziun da finanzas ha gidà a distgargiar las vischnancas. L’integraziun da fugitivs en la fiera da lavur – e da persunas recepidas ad interim – funcziunia relativ bain e distgargia las vischnancas tar l’agid social, scriva l’Uffizi da vischnancas.
