L'emna passada ha il process cunter in anteriur derschader da la Dretgira administrativa dal chantun Grischun gì lieu. La sentenzia vegn spetgada ils 12 da november, i vala la presumziun d'innocenza. Durant dus dis èn las persunas involvidas vegnidas a pled ed interrogadas. Tar in process penal davart violenza sexuala èsi er da quintar cun dumondas fitg intimas. La finala ston derschadras e derschaders pudair far lur lavur. Savens stat ina pretensiun visavi l'autra.
Remartgas deplazzadas sco «femme fatale»
Durant il process sajan dentant intginas remartgas e dumondas stadas deplazzadas. Quai di l'experta per violenza sexuala Agota Lavoyer. La Bernaisa lavura sco cussegliadra, referenta ed autura da cudeschs che tematiseschan violenza sexuala. Concret vai per ina remartga d'in derschader envers l'anteriura praticanta ch'ella saja «nicht unkräftig gebaut» e ch'ella haja gea ditg ch'ella haja smatgà ensemen las chommas e lura saja tenor sia experientscha [dal derschader] grev da penetrar.
Per l'autra vegnan er crititgadas tschertas remartgas da la defensiun, pia dals advocats da l’inculpà. Uschia hajan quels descrit l'anteriura praticanta sco ina sort «femme fatale». Ella saja er vegnida dumandada sch'ella n'avess betg pudì sa defender pli fitg. Quai sajan uschenumnads mitus da violaziun che vegnan savens duvrads da la defensiun en process penals da violaziun, declera Agota Lavoyer.
Cun talas remartgas vegnian las dunnas fatgas cunresponsablas per la violenza. E la finala tegnia quai er enavos dunnas da purtar plant. Er sche persunas pertutgadas sappian ordavant ch'uschè dumondas pudessan vegnir, possia quai tuttina esser fitg pesant, blessond ed i possia er retraumatisar, uschia l'experientscha da l'experta.
Gronda impurtanza da sensibilisar
Propostas da soluziuns per quests problems, datti tenor Agota Lavoyer gia. Ellas sajan tranter auter da chattar en la convenziun dad Istanbul. Là saja francà ch'i dovra per instanzas che lavuran cun persunas pertutgadas da violenza (policists, derschadras, procura publica, etc.) regularmain scolaziuns liantas davart violenza sexuala.
Pledentada cun la dumonda sch'i dettia tar las autoritads da persecuziun penala en il Grischun avunda scolaziuns en chaussa, respundan la Dretgira chantunala e la Dretgira regiunala Plessur en scrit: I na dettia naginas scolaziuns internas. Las derschadras ed ils derschaders nizzegian dentant perfecziunaments ad universitads. La dretgira regiunala punctuescha che scolaziuns en quest sectur sajan impurtantas. Ina scolaziun en il rom da las pretensiuns da la convenziun d'Istanbul saja planisada per tuttas 11 dretgiras regiunalas en il Grischun il schaner 2025.
Per il futur giavischa Agota Lavoyer ch'i saja garantì che persunas pertutgadas da violenza sexuala na vegnian betg svalitadas, umiliadas ubain retraumatisadas. Quai na possia en futur dentant betg esser dependent da persunas singulas.
Adattà al tema