Siglir tar il cuntegn
audio
Lia Rumantscha – roschadas da persunal – intervista cun Andreas Gabriel
Or da Actualitad dals 01.07.2023. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 6 minutas 9 Secundas.

Lia Rumantscha Nua è en il verm, Andreas Gabriel?

Quatter secretaris generals entaifer tschintg onns e midadas tar bun la mesadad dal persunal – ina situaziun pretensiunsa per collavuraturas e collavuraturs ma er per il secretari general ad interim, Andreas Gabriel.

I sa tschenta la dumonda: Nua èsi en il verm tar l'organisaziun tetgala dal rumantsch? En l'intervista dat il secretari general Andreas Gabriel pled e fatg e declera er co ch'i reussescha tuttina da garantir il manaschi ed ils servetschs.

Andreas Gabriel: Gea midadas persunalas èn adina ina sfida supplementara per in'organisaziun. Quai è uschia ed i dovra energia per recrutar ed introducir. L'avantatg è ch'igl è sa chapescha era ina schanza, i dat novas ideas, nov schlantsch, novas persunas che lessan s'engaschar per il moviment rumantsch. E quai è quai che nus duvrain.

RTR: Bain inquala da questas midadas hai era dà en ed en il conturn da la direcziun. Co è quai per Vus che essas uss gia per la quarta giada secretari general ad interim ed uschia er la constanta al timun?

Andreas Gabriel: Nus avain il cletg che nus avain pliras persunas ch'èn gia fitg blers onns en l'organisaziun e porschan uschia ina tscherta cuntinuitad. En media èn quai schizunt passa 10 onn sur l'entir persunal uschia che nus n'àvain là nagin problem da fluctuaziun en general. E gea, en tschertas dumondas dovri ina cuntinuitad. En la politica linguistica nua ch'i dat process politics che cuzzan sur onns, èsi impurtant d'avair persunas che han ina tscherta rait e che pon era cuntinuar sur onns ina posiziun en tschertas dumondas. Ma i dovra era novas ideas, novas persunas, novas forzas che pon cuntinuar.

Avais Vus mai gì il patratg da chalar u forsa ina giada betg pli surpigliar ad interim?

Na, quai è mia funcziun uscheditg che jau sun vicesecretari. Sche jau na poss in di betg pli far quai, èsi nairas uras da demissiunar perquai che nus avain 21 persunas, 13 plazzas e quellas ston tuttas funcziunar. E perquai n'hai jau fin uss gì nagins problems da motivaziun. Jau fatsch quai mintga di cun plaschair ensemen cun mias collegas e mes collegas qua en Chasa rumantscha ed en las regiuns. Nus essan ina squadra che funcziuna crai jau bain ord quest punct da vista.

Vus avais menziunà – i sto funcziunar. Magari avev'ins l'impressiun che uschespert ch'ina plazza era occupada, ina midada fatga, spetgava gia la proxima u era gia la proxima plazza scritta ora. Sin la grondezza da la Lia Rumantscha è quai ina sfida. Co faschais ch'i funcziunescha tuttina?

Jau crai ch'igl è da differenziar. D'ina vart avainsa la posiziun dal secretari general. Là avain gì suenter Urs Cadruvi ch'è stà 10 onns, duas fasas in pau pli curtas cun quatter e dus onns. E talas midadas en la direcziun chaschunan sa chapescha ulteriuras midadas tar las persunas che han da collavurar stretgamain cun in secretariat general. Quai è crai jau tut normal. E gea, tschellas plazzas stuain nus organisar uschia ch'i funcziuna. Nus essan quellas 21 persunas e lura avain anc passa 100 collavuraturs e collavuraturas libras. Ed en tut ston simplamain tut las funcziuns esser occupadas. Quai dovra organisaziun e n'è nagut spezial. Quella sfida ha mintga organisaziun.

En quella dimensiun pretenda quai però blera lavur ed engaschi. N'èsi qua betg er il privel ch'ins stat airi cun il svilup da l'organisaziun – gist er areguar tut las transfurmaziuns ch'èn gia iniziadas e la strategia ch'ins less sviluppar vinavant. E lura er il privel ch'i dat in frust tar il persunal perquai ch'ins na vegn betg vinavant?

Gea sa chapescha che midadas portan er malsegirtad magari – co vai vinanvant e sai jau collavurar cun ina persuna? Sa chapescha ch'ils collavuraturs e las collavuraturas fan quests patratgs. Però la strategia è atgnamain dada. Be perquai ch'i dat ina singula midada d'ina persuna na vegn betg tut mess en dumonda. I na stat er betg airi. Quai èn lavurs che cuntinueschan e quai essan nus tenor mai reussids da far. En ils champs decisivs schizunt da far in progress – reposiziunar ina plazza en direcziun da la transfurmaziun digitala per numnar in exempel – là essan nus sin bun curs.

Sch'ins guarda sin tut las midadas ch'igl ha gia dà e che stattan anc avant porta – essas vus da l'avis ch'i n'è en nagliur il verm tar la Lia Rumantscha?

Nus stain avant grondas sfidas perquai ch'il rumantsch è sut squitsch enormamain en differents champs. Nus perdain substanza en differents lieus. I manca persunal en scola, en las vischnancas, là manchi davant e davos. E perquai è l'organisaziun natiralmain er dumandada da prestar sia lavur sin tut quels champs. Quai è ina nunditga missiun cun 13 plazzas. E perquai è l'organisaziun natiralmain sut squitsch en quest connex. Ina dumonda generala che manass a midadas da persunal na poss jau betg constatar che nus avain.

La mancanza da persunal qualifitgà fatschenta quasi tuttas e tuts. Quant central è quest punct tar al Lia Rumantscha?

Las organisaziuns rumantschas enconuschan la dumonda da mancanza da persunal gia daditg perquai ch'il martgà da persunas che san rumantsch è simplamain pli pitschen. Jau crai ch'igl è da differenziar dus aspects exemplarics. Sche nus tschertgain p. ex. ina linguista u in linguist è quai in pau ina situaziun speziala perquai che fitg paucas persunas han quellas qualificaziuns. In auter exempel è sche nus tschertgain ina persuna sin il champ da la transfurmaziun digitala. Pertge che talas persunas èn tschertgadas en tut las spartas e betg mo en il mund rumantsch. E là è la sfida puspè in'autra da chattar ina persuna che sa rumantsch.

L'avust cumenza il nov secretari general – Markus Solinger. Lura pudais Vus puspè dar giu in pau il timun, cun tgè sentiments guardais en l'avegnir?

Cun plaschair. Nus sa legrain sin l'entrada da Markus Solinger. Sin ils discurs che nus avain uss gia gì e sin tge ideas ch'el ha. Sco jau hai menziunà: Mintga nova persuna porta nov schlantsch e gist la persuna a la testa da l'organisaziun è la decisiva e perquai guardain nus cun plaschair sin questa entrada.

video
Gronda fluctuaziun tar la Lia Rumantscha
Or da sil punct dals 03.07.2023.
laschar ir. Durada: 1 minuta 43 Secundas.

RTR actualitad 08:00

Artitgels legids il pli savens