Suenter ina lunga discussiun en il Cussegl grond han ils deputads e deputadas decis da mo surdar ina da las dus incumbensas pertutgond ospitals. I ha dat tantas dumondas da prender il pled, che quai era il record da questa sessiun d’october. Uss sa sto la regenza s’occupar cun la finanziaziun dils spitals a curta ed a lunga vista.
L’incumbensa dal deputà da la partida socialdemocratica Philipp Wilhelm ch’il Cussegl grond ha surdà pretenda che la regenza stgaffescha cun auta prioritad la basa per ina finanziaziun intacta dals ospitals. Quai surtut per savair garantir en il futur il provediment da sanadad en tuttas regiuns. Vitiers leva l'incumbensa da la deputada dal Center Grischun Martina Beeli ch'i vegnian segiradas las prestaziuns ambulantas ch'èn stan oz – pervia il bass punct da taxa – sutfinanziadas. Finamira da l'incumbensa era che questa differenza duai vegnir egualisada tras il cantun, uschè ditg ch'i na dettia betg in'autra schliaziun sco in sistem da tariffas ni in pli aut punct da taxa per las purschidas ambulantas. Questa incumbensa ha dentant betg chattà sustegn da la maioritad dil Cussegl grond ed è cunquei vegnida refusada.
Sviament Sta. Maria tema en l'ura da dumondas
Il sviament da traffic a Sta. Maria è gia daditg in tema per la populaziun en la vischnanca. Il chantun ha publitgà l'adattaziun dal plan directiv che prevesa da resguardar la varianta Nord. Vul dir: be in tunnel sut la vischnanca che custa 47 milliuns francs. Deputà dal Center Rico Lamprecht ha tschentà a la regenza la dumonda pertge ch'il sviament Sid – che prevesa dus tunnels – na vegnia betg pli resguardà e sche questa varianta saja giud maisa. Tenor cussegliera guvernativa Carmelia Maissen hajan ins examinà pliras variantas e saja era sa decedì per la varianta Nord perquai che quella saja la varianta cun la meglra relaziun tranter custs e niz.
Plinavant vuleva Rico Lamprecht savair daco che la regenza infurmeschia betg la populaziun en la vischnanca. Carmelia Maissen ha respundì ch'els fissan pronts per ina saira d'infurmaziun sche quai saja il giavisch da la vischnanca.
La nozza d'avieuls ha procurà per emoziuns
Il mardi saira ha il Cussegl grond discutà l'incumbensa da la deputada verda Anita Mazzetta – cun quella leva ella incumbensar la regenza d'examinar ina protecziun da las staziuns da fructificaziun per avieuls sin basa legala. L'incumbensa n'ha en la furma originala betg persvadì la maioritad dal parlament. Persuenter è vegnì suandà a la proposta da la regenza da surdar ina versiun restrenschida da l'incumbensa. Ils votums dals deputads han per part procurà per ina risada. Uschia ha per exempel Mario Cortesi da la PPS manegià ch'el na veglia betg sa maschadar en la vita sexuala d'avieuls.
Approvà concept da cultura
Il concept da cultura per ils onns 2024 enfin l’onn 2028 è sut tetg. Uschè bleras midadas na datti dentant betg, per gronda part correspunda il concept nov al vegl, ch'è dal reminent l'emprim concept da cultura dal Grischun insumma. Las adattaziuns pertutgan cunzunt dapli promoziun dad amaturas ed amaturs da cultura, la giuventetgna ed il turissem da cultura. Sper quai duain er persunas cun impediment vegnir inclusas meglier. En la sessiun d'atun vai dentant mo per il concept sco tal ed anc betg per la finanziaziun. Per daners vai lura pir en la sessiun dal december cura ch'i va per il budget dal 2025. La regenza prevesa dentant radund 3 milliuns francs ad onn per il concept da cultura.
Schon uss è il budget tema tar depudads e deputadas
Questa sessiun è vegnì discutà davart la cultura – era proxima sessiun en december vegn quai puspè ad esser tema. Alura dentant en il rom dal budget. Il chantun Grischun ha budgetà in minus da 90 milliuns francs per l’onn 2025. Ch’il chantun budgetescha in minus n'è nagut nov – ils ultims 15 onns ha el fatg quint cun in minus e la fin finala adina fatg in gudogn.
Maurizio Michael da la Partida libereldemocratica vesa il minus per il 2025 dentant sco pussaivel. Il deputà dal Cussegl grond di, ch’el pensa ch'i dat ina cifra cotschna, forsa betg uschè gronda co budgetà. Auter vesa quai Beatrice Baselgia da la Partida socialdemocratica: Ella è anc betg persvasa che quai vegn a dar in minus. Ed era sch'i dess in minus na fiss quai betg uschè tragic – causa ils raps ch’il chantun Grischun haja da la vart. E tenor Nora Saratz Cazin dependi da divers facturs. Tranter auter las taglias u sche la Banca naziunala nvizra dat ina contribuziun al chantun. Il 2022 ha il chantun Grischun anc survegnì 92,4 milliuns francs, il 2023 nagut. In effect sin quest minus dal budget savess era avair la decisiun dal Cussegl grond da reducir las impostas.
Walter Grass da la Partida populara svizra è anc adina d’accord cun questa decisiun e na vul betg discurrer da culpa. Kevin Brunold dal Center Grischun era adina cuntent cun ils plus ch’il chantun ha fatg en ils ultims onns. Per l'onn proxim hajan era las finanzas da la Confederaziun in’influenza, di il deputà. Numnadamain ha era la Confederaziun plans da spargn ed i saja impurtant che la Confederaziun na dettia betg giu custs al chantun ed il chantun alura a las vischnancas. Il budget da 90 milliuns francs minus vegn discutà en la sessiun da december.
Approvà revisiun da lescha per basegnus pertutgant persunas viagiantas
Il Cussegl grond ha dà glisch verda a la revisiun da la lescha per basegnus pertutgant las persunas viagiantas. Discussiuns hai dà en connex cun la finanziaziun da l’agid social per persunas viagiantas. La regenza aveva previs en ses messadi da reparter quests custs a moda solidarica sin tut las vischnancas uschia che betg be las vischnancas cun in lieu da transit u da staziunament pajan quests custs. Il Cussegl grond ha dentant decidì ch’ils custs duajan vegnir purtads dal chantun.
Approvà revisiun da lescha per basegnus pertutgant restituaziun da l'agid social
Il Cussegl grond vul far urden cun l’obligaziun da restituziun da l’agid social ed ha perquai approbà la revisiun da la lescha per basegnus. Retschertgas en las vischnancas avevan mussà ch’ì basegna pli exactas perscripziuns en la lescha per las restituziuns. Giuvens e giuvnas che han cumplenì l’anniversari da 18 onns stuevan enfin da qua pajar enavos las prestaziuns socialas usché spert ch'ils daners eran avant maun. Quai chaschuna però che persunas maiorenas crodan en la spirala da debits. Nov ston studentas ed emprendists enfin 25 onns betg pli restituir l’agid social ch’els retiran durant lur furmaziun. Questa regulaziun vala gia en ulteriurs 20 chantuns.
«In per tuts, tuts per in»
La sessiun d'atun dal Cussegl grond è glindesdi vegnida averta e stat sut l'ensaina: in per tuts, tuts per in.
En ses emprim pled d'avertura ha la nova presidenta dal Cussegl grond Silvia Hofmann fatg attent sin il sistem solidaric e federalistic en Svizra. In sistem che guliveschia chargias repartidas a moda ineguala. Questa gulivaziun saja la clav per la coesiun e quai na dastgia betg vegnir emblidà.