Il settember 2017 han 54 votantas e votants e 5 partidas dal Grischun inoltrà in recurs tar il Tribunal federal. Ils recurrents, tranter quels la Partida socialdemocratica, la Partida verd-liberala e La Verda, avevan crititgà che betg mintga vusch haja la medema valur cun il sistem da maiorz. Uss ha il Tribunal federal acceptà per part quest recurs.
La sentenzia
Il Grischun dastga da principi era en l'avegnir eleger tenor il sistem da maiorz. Quel haja dentant ses cunfins e na funcziunia betg per circuls pitschens e gronds, constateschan ils derschaders a Losanna:
- Il circul d'Avras cun ses 160 abitants è memia pitschen.
- Ils sis circuls da Cuira, Tschintg Vitgs, Engiadin'Ota, Razén, Tavau e Glion èn memia gronds.
- Per ils ulteriurs 32 circuls funcziuna il sistem da maiorz.
Per l’elecziun dal Cussegl grond 2018 aveva la regenza grischuna repartì ils 120 sezs sin ils 39 circuls:
Repartiziun dals sezs
Las consequenzas
La regenza grischuna ha uss duas opziuns: Adattar la grondezza dals circuls ubain introducir in sistem d'eleger maschadà, quai vul dir: laschar eleger en ils circuls pitschens vinavant tenor maiorz – en ils gronds tenor proporz.
Sco la regenza scriva en ina communicaziun, veglia ella uss analisar la sentenzia e pir lura decider co vinavant. Cler saja ch'i dettia ina midada per las proximas elecziuns dal Cussegl grond l'onn 2022. Medemamain cler è ch'il pievel dastga decider a l'urna, cunquai ch'i dovra ina midada da la constituziun grischuna.
Las reacziuns
- La Partida socialdemocratica, ina da las partidas ch'ha fatg recurs, sa senta confermada. Uss stoppia la regenza agir.
- Cuntenta da la sentenzia è er La Verda. I sa tractia d'ina decisiun impurtanta per instradar in sistem electoral fair en il Grischun.
- Beneventada vegn la decisiun era da la Partida verd-liberala. Ella è da l'avis ch'il sistem da proporz fissi meglier per il chantun.
- Era la Partida populara è cuntenta cun la decisiun: I saja temp per ina revisiun totala dal sistem d'eleger.
- La PCD percunter è surstada. Ella deplorescha la sentenzia dal Tribunal federal - annunzia dentant da vulair elavurar propostas per in sistem electoral per l'avegnir.
- La Partida liberaldemocratica è consternida e prenda per enconuschientscha la sentenzia.
- La PBD è da l'avis ch'il sistem haja funcziunà bain fin uss.
Sper il Grischun elegia mo il chantun Appenzell Dadora ses parlament chantunal tenor il sistem da maiorz. Ils auters 24 chantuns tschernan tenor sistem da proporz u tenor in sistem d'eleger maschadà.
Diversas emprovas d'introducir proporz han fatg naufragi a l'urna
Data | Vuschs «Gea» | Vuschs «Na» |
3 da mars 2013 | 31’382 | 40’104 |
14 da settember 2003 (votaziun da variantas) | Proporz 14’318 | Maiorz 16’498 |
1 da december 1996 | 21’203 | 21’587 |
28 da november 1982 | 11’884 | 20’395 |
30 d’october 1960 | 10’684 | 13’823 |
2 da mars 1947 | 9'244 | 9'843 |
7 da mars 1937 | 8'562 | 12’850 |
RR novitads 12:00