Siglir tar il cuntegn

Cartel da construcziun Cunvegnas da pretschs en Engiadina – ina dimensiun betg spetgada

Il cartel da construcziun en Grischun ha squassà il chantun Grischun. L'onn 2018 ha la cumissiun da concurrenza Weko communitgà ils resultats da las inquisiziuns areguard las cunvegnas da pretschs. Igl è il pli grond cas ch'è vegnì a la glisch en la branscha da construcziun en Svizra.

Cumenzà ha tut l'onn 2012. La cumissiun da concurrenza Weko ha survegnì infurmaziuns ch'i pudess dar cunvegnas da pretschs en l’Engiadina. Ina giada che l'inquisiziun ha cumenzà han ins constatà ch'il cas è bler pli grond che pensà. Uschia èn las inquisiziuns sa schlargiadas il 2015. La cumissiun da concurrenza era sezza surpraisa da la dimensiun, declera il vicedirectur e manader da la secziun da construcziun da la Weko Frank Stüssi envers RTR. Bundant sis onns suenter ch’il cartel è vegnì scuvert – en anc averts davant il Tribunal administrativ federal trais recurs. Singuls cas han las interpresas pertutgadas tratg enavant fin tar il Tribunal federal.

Mann am Mikrofon im Podcast-Studio sitzend.
Legenda: Frank Stüssi da la Weko ha dà pled e fatg. RTR

Che nus avain survegnì raschun dal tribunal en il principi ch'i ha dà cunvegnas da pretschs – è per nus in impurtant mussament che avain fatg endretg nossa lavur.
Autur: Frank Stüssi vicedirectur e manader da la secziun da construcziun Weko

Per las inquisiziuns ha la Weko resguardà ils onns 2004 enfin 2012. Ed ins ha pudì mussar si cunvegnas da pretschs en 1'150 cas. Frank Stüssi di ch'ins sto partir dal fatg, ch'i ha era dà ils onns precedents cunvegnas da pretschs. Ins n’haja mai pudì sclerir tut ils cas da cunvegnas da submissiun ch'i ha dà.

Nus na faschain las inquisiziuns betg per chastiar, mabain per scuvrir cunvegnas da pretschs.
Autur: Frank Stüssi

Il cas en il Grischun haja uschia era gì in effect preventiv. La grondezza dal cas ha gì effect cun trair l’attenziun mediala. Quai haja procurà che tut quels che savevan da quai – na pudevan betg pli guardar davent.

Dasper la dimensiun dal cas fa surstar co che las interpresas han agì senza avair scrupels.
Autur: Frank Stüssi

Cifras e fatgs

Avrir la box Serrar la box

10 examinaziuns

En tut ha la cumissiun da concurrenza Weko terminà 10 examinaziuns en connex cun cunvegnas da pretschs en il chantun Grischun. Las decisiuns da la Weko èn vegnidas publitgadas tranter il 2017 ed il 2019. Examinà ha la Weko oravant tut cas che pertutgan il 2004 fin il 2012.

7 onns inquisiziuns

Durant set onns ha la cumissiun da concurrenza examinà ils cartels da construcziun. Tar 20 interpresas èn succedidas perquisiziuns da chasas. I ha dà 120 dumondas per infurmaziuns, bunamain 70 interrogaziuns e milliuns paginas d'actas.

40 firmas

Fatg cunvegnas da pretschs han sur 40 firmas. Regularmain èn quellas sesidas ensemen e han decidì – tge firma che duai survegnir tge project per tge pretsch. I ha dà set autodenunzias. Cunter las decisiuns da la Weko ha ina pitschna part da las firmas fatg recurs.

1'150 projects

Tar sur 1'150 projects èsi gartegià da mussar ch'i ha segiramain dà cunvegnas. I na sa tracta betg mo da projects dal maun public, mabain era da projects da construcziun da persunas privatas.

Enturn 20 recurs

Ils tribunals s'occupan en tut cun enturn 20 recurs. Las decisiuns dals tribunals tratgas enfin uss conferman las cunvegnas. Per part ha il tribunal decidì sancziuns pli bassas che previsas da la Weko. Da las 40 firmas involvidas ha sulettamain ina pitschna part fatg recurs – congualà cun auters cas da cartel en il sectur da construcziun.

Entant ha il Tribunal administrativ federal confermà las decisiun da la Weko. Anc averts davant il Tribunal administrativ federal èn trais recurs. Singuls cas han las interpresas tratg vinavant al Tribunal federal.

Sancziuns da 20 milliuns

La Weko ha sancziunà las firmas en tut cun var 20 milliuns francs. En sasez fissan stadas pensadas sancziuns pli autas. La summa è sa reducida sin 20 milliuns, perquai che las firmas han cooperà ubain fatg autodenunzias. Ma era perquai ch'ellas èn sa cunvegnidas cun il chantun.

Però quant bler ch'i vegn a la fin pajà – dependa er da las sentenzias ch'èn anc da spetgar dals derschaders.

300 milliuns francs

Pertutgads da las cunvegnas èn projects en ina summa da sur 300 milliuns francs – ina cifra calculada a moda fitg precauta tenor la cumissiun da concurrenza. Examinaziuns mussan ch'ils pretschs èn cun cartels tranter 25 e 45% pli auts che senza.  Sch'ins fa il quint cun la media da 30% sur ils 300 milliuns francs – lura èn quai 90 milliuns francs.

Vul dir – ils pajataglias han pajà 90 milliuns francs memia bler per projects da construcziun.

Laud per il chantun Grischun

Il chantun Grischun haja agì fitg bain suenter che las cunvegnas da pretschs èn vegnidas scuvertas, manegia il vicedirectur da la Weko Frank Stüssi. Il chantun haja sensibilisà il persunal sco era las vischnancas, e fatg cler che cunvegnas n’èn betg acceptadas.

Il cas en il Grischun ha era sensibilisà sur ils cunfins chantunals ora.
Autur: Frank Stüssi vicedirectur e manader da la secziun da construcziun Weko

L'effort dal chantun stima Frank Stüssi. Ed era la populaziun è vegnida sensibilisada tras ils rapports da medias. Cunvegnas da pretschs fan numnadamain ir ad aut ils pretschs, e quai per fin al dubel. Studis mussan ch'ils pretschs s’augmentan tranter 25 e 45%.

Inquisiziuns en la Mesolcina

Dentant era sch'i ha dà ina sensibilisaziun, è la Weko actualmain vi d'intercurir in ulteriur cas da probablas cunvegnas da pretschs en il Grischun – en la Mesolcina. Indizis mussan che las cunvegnas en la vallada dal sid hajan gì lieu suenter ch'il cartel d’Engiadina è vegnì a la glisch, e suenter ch'il chantun ha sensibilisà.

Cura che nus avain gì indizis sin las cunvegnas da pretschs actualas en la Mesolcina ha jau pensà, èn quellas interpresas fitg tuppas ubain fitg scortas. Ma i era cleramain schoccant.
Autur: Frank Stüssi

La Weko ha cumenzà las inquisiziuns dal 2020 e schlargià quellas dal 2021. Cura che las inquisiziuns èn terminadas na san ins anc betg dir.

RTR actualitad 11:00

Artitgels legids il pli savens