Bloccads sin las Inslas Egeicas tranter la Terchia e la Grecia, en champs surchargiads (p.ex. vivan en il champ Moria circa 20'000 fugitivs; il champ fiss concepì per 2'800 persunas), vivent en pitschnas tendas cun mancanza d'aua sut cundiziuns d'igiena precaras. Quai è dapi onns la realitad per massa persunas ord la Siria, l'Afganistan, ord il Congo, l'Eritrea e differents auters pajais (cunzunt ord il Proxim Orient e da l'Africa) che n'han betg pli in endretg dachasa.
Dapi intgins onns s'engascha il giuven bernais Fabian Bracher per ils fugitivs sin las inslas grecas, cunzunt a Lesbos, ed è adina puspè al lieu per segidar e coordinar lavurs. Ils 20 da mars è el turnà da ses davos viadi sin l'insla; in viadi, ch'el n'aveva atgnamain gnanc planisà da far...
Violenza ed odi sa derasa a Lesbos
...in incendi intenziunà sin in center da sentupada per fugitivs ha dentant quasi sfurzà il giuven da 29 onns d'ir al lieu e guardar, tge ch'è capità. Quest center appartegn numnadamain a l'organisaziun «One Happy Family» , da la quala Bracher è suprastant e medemamain co-fundatur dal center.
Il center che sa chatta tranter dus gronds champs da fugitivs sin l'insla greca Lesbos è uschiglio in lieu da sentupada ed agid per ils fugitivs e posseda tranter auter in café, ina scola, ina cuschina, in center medicinal, in pitschen kino et cetera. Il center è sa furmà ord ina collavuraziun tranter fugitivs e voluntaris sco Fabian Bracher ed è creschì dapi l'inauguraziun il 2017 cuntinuadamain – uss il grond schoc. Arrivà al lieu ha el chattà l'edifizi da scola ch'è brischà giu dal tuttafatg:
Cur che jau sun stà en l'edifizi da la scola brischada, è quai stà per mai in pugn en fatscha.
Tgi che ha mess il fieu na san ins (anc) betg, sulettamain ch'igl è stà in act intenziunà. Quest incendi è dentant betg il sulet che fa quitads al giuven. La davosa viseta a Lesbos ha era uschiglio fatg quitads ad el:
Gruppas extremas da dretga èn sguladas sin l'insla ed han attatgà fugitivs e voluntaris d'organisaziuns d'agid ed han derasà ina situaziun da tema ed odi a Lesbos.
Divers projects hajan gia stuì serrar avant il temp da corona, perquai ch'ins aveva tema da violaziun. La segirtad da voluntaris e fugitivs saja en plirs lieus betg pli stada garantida.
Il coronavirus smanatscha
Sper la situaziun critica generala e l'augment da violenza tras gruppaziuns extremisticas spetga dentant il proxim privel: Il coronavirus, che tegna en flad l'entir mund, ha fin uss anc betg cuntanschì ils champs sin l'insla Lesbos, u almain anc betg uffizialmain. Quai hajan tests demussà, che vegnan fatgs en ils champs e tramess a la chapitala Athen per l'evaluaziun, uschia Bracher. Auters champs sin il territori grec da terra ferma han dentant gia gì tests positivs ed èn vegnids serrads dal tuttafatg.
Ils champs a Lesbos èn er gia vegnids isolads la fin da mars, i dat là dentant anc per singulas persunas la pussaivladad d'extrar dals champs per cumprar mangiativas u medicaments. I saja dentant mo ina dumonda dal temp, fin ch'il virus cuntanschia er ils champs a Lesbos, uschia il voluntari.
E quai è immens problematic, pertge in cumbat cunter il virus n'è al lieu – schegea ch'i dat emprovas – simplamain betg pussaivel. Las reglas elementaras che vegnan propagadas per il mument sin l'entir mund, da tegnair distanza, evitar contacts socials e lavar ils mauns adina puspè, pon ins emblidar en ils champs da fugitivs:
Co duajan ins star a chasa, sch'il dachasa è ina pitschna tenda?
Las cundiziuns che regian en ils champs èn il terrain favuraivel per ina derasaziun dal virus. Per part vivian 16 persunas en il medem container, aua currenta dettia ils blers dis mo fin il suentermezdi e per survegnir il da mangiar quotidian stettian ils fugitivs en colonnas da millis persunas.
Ins surlascha ils fugitivs en ils champs a lur destin. Cura ch'il virus arriva, spetga ina catastrofa immensa cun blers morts.
Appel ord la Svizra: «Evacuaziun – ussa»
Sut il motto «I dat temps, ch'ins po tschantschar bel – ed i dat temps, ch'ins sto agir» è da Pastgas vegnì lantschà in appel al parlament ed al Cussegl federal. Quel appel, lantschà da differentas organisaziuns umanitaras, pretenda dal parlament e da la regenza ina evacuaziun dad uschè blers fugitivs sco pussaivel ord la zona da las Inslas Egeicas.
Gist uss, en temps dal coronavirus, saja in agid umanitar urgent:
Ins tschantscha adina da la gronda tradiziun umanitara da la Svizra. Uss fissi temp da mussar quella ed uschia era trametter in signal a l'Uniun europeica.
Il giuven Bernais sustegna totalmain l'appel. Quel è fin uss gia vegnì suttascrit da passa 30'000 persunas. Era grondas organisaziuns sco Amnesty International Svizra, l'Uniun da dunnas catolicas Svizra u Ärzte ohne Grenzen stattan davos la pretensiun d'evacuar fugitivs e da dar in suttetg en Svizra.
Il Cussegl federal ha dentant anc betg vulì savair insatge da l'appel. L'entschatta dal mais avrigl aveva la cussegliera federala, Karin Keller-Sutter declerà, ch'ins stoppia sa concentrar sin agid umanitar al lieu: «La Svizra na po persula betg simplamain prender si in contingent da fugitivs.»
Ils 17 d'avrigl ha il Secretariat da stadi per la migraziun SEM dentant lubì da prender si 21 requirents d'asil minorens ord la Grezia. Quai en connex cun ina offerta da la Confederaziun a la Grezia dal schaner da quest onn, da prender si requirents minorens e betg accumpagnads en il rom da l'ordinaziun da Dublin – sut la cundiziun ch'ils minorens han ina relaziun famigliara en Svizra.