(surmiran) Durant treis onns alla Scola ota da pedagogia a Coira vaia adegna puspe santia igls treis pleds: cumpetenzas individualas e differeidas. Ia va chegl catto grondious. L’idea d’ena scola noua tgi mintgign ò ena schanza da sa sviluppar individualmaintg, sainza cumparegliaziun dadas avant dalla scienza.
Nous carstgangs ischan gio fitg differents. Seigl igls noss corps, igl pansar davart temas politics u er tge damagler tgi gosta igl migler. Me fascinescha chella diversitad. Igl li noua tgi la diversitad sa mossa igl pi fitg, èn tenor me las scolas obligatoricas. Tots las ston visitar. Pi anavant èn igls unfants ve digl sa scuvreir. Igl è en pass da sa distatger dalla tgesa paterna e scuvreir: Ia sung independent.
Ègl betg er igl pensum dalla scola da scolar igls unfants da sa piglier anavos? Sch’ins è part d’ena gruppa n’èn betg igls basigns digls singuls individis adegna aint igl center, mabagn igls basigns digl collectiv. Surportigl chegl?
Ma oz cumonda la differenziaziun e metter fegnameiras individualas oramai igl mintgade dallas scolas. I tunga propa professiunal ed idillic. Mintgign lavoura an sies tempo, sa sviluppa tenor sias cumpetenzas e survign en program individual. I para tgi sa struba fitg bler anturn mintga singul individi. Ègl betg er igl pensum dalla scola da scolar igls unfants da sa piglier anavos? Sch’ins è part d’ena gruppa n’èn betg igls basigns digls singuls individis adegna aint igl center, mabagn igls basigns digl collectiv. Surportigl chegl?
En exaimpel tg’am dat adegna puspe an îgl: er anc oz lessan blers battager igls unfants. Cura tg’èn alloura pi gronds ed i vo per eir a ministrar las dumengias u eir an baselgia, vign sa retignia. Cura tg’igl individi survign ensatge, ischans an l’amprema lengia, chegl è creia tot natural. Ma dar anavos ensatge stò, tenor me, neir amprandia – chegl tras veiver avant, tematisar e magari forsa er cumandar. Ia va scu unfant er stuia eir a ministrar. Lò pareva chegl a me betg digl tot fair. Ma oz sunga leda tg’ia va do anavos ensatge alla cuminanza.
An mintga cass ègl impurtant da rinforzar igls semis digls unfants. La realitad igls tschiffa tenor me anc bod avonda. Persungas cuntaintas ed an armuneia cun sasez fon bagn alla nossa societad. Cattar igl equiliber tranter rinforzar igl individi ed igl integrar ainten la nossa societad cumplexa è la sfeida digl mintgade da nossas persungas d’instrucziun. Nous tots savagn sustigneir ellas cun esser bungs exaimpels e s’angascher. Uniuns scu la HEKS e cunzont las persungas davos tiers am impressiuneschan perchegl ferm.