Siglir tar il cuntegn
audio
La teologa Miriam Neubert lavura sco manadra dal svilup da persunal en la plaiv Berna-Giura-Soloturn. Ella è experta en dumondas da l'egualitad en baselgia.
Miriam Neubert
laschar ir. Durada: 56 minutas 59 Secundas.
cuntegn

Libertads e chadainas da las dunnas

La refurmaziun avant 500 onns fiss stada in'autra senza las dunnas. Oravant tut las dunnas dals refurmaturs e teologs han influenzà e furmà fermamain la refurmaziun. Tuttina: da las dunnas e lur agir ed engaschament durant quel temp è pauc enconuschent – e quai fin oz.

Per las dunnas è la refurmaziun stada ina cesura ed ina gronda transfurmaziun. Per l'ina ha il moviment da la refurmaziun impedì l'emancipaziun, perquai che cun la refurmaziun è svanida ina gronda part da las claustras. E gist sco mungias en las claustras avevan dunnas fin lura pudì sa scolar, s'engaschar a moda sociala e s'exprimer publicamain en connexs religius e politics. La vita claustrala è sa restrenschida, persuenter han ins concedì novs dretgs e novas pussaivladads a las dunnas entaifer la lètg e la famiglia cun la refurmaziun. Quels eran però limitads sin il ravugl da la famiglia.

Pli gronda influenza han gì las dunnas dals reverendas e refurmaturs. Idelette de Bure, la consorta dal refurmatur genevrin Johannes Calvin, ubain Wibrandis Rosenblatt, ch'è perfin stada maridada cun ils trais refurmaturs Johannes Oekolampad, Wolfgang Capito e Martin Bucer. Dunnas sco ellas han sustegnì las stentas refurmatoricas da lur umens davos las culissas ed ins las ha considerà sco las dunnas da reverenda idealas: lavurusas, modestas e cun bunas enconuschientschas da la bibla.

Ma igl ha era dà dunnas ch'èn s'engaschadas publicamain en connex cun la refurmaziun. Auturas sco Marie Dentière, edituras sco Margarethe Prüss u era l'anteriura abadessa Katharina von Zimmern han fatg part activamain a la refurmaziun cun publitgar atgnas ideas e scrittiras teologicas.

Co che las dunnas han influenzà e furmà la refurmaziun en Svizra, co che lur situaziun è sa midada durant quel temp da refurma er en il Grischun, e co che la rolla da la dunna è insumma sa sviluppada dapi lura entaifer la baselgia refurmada, da quai raquinta la teologa Miriam Neubert en Vita e cretta.

Dapli da «Vita e cretta»